نامازی اؤیرنمك ایسته‌ینلر اوچون…

مقدس دینیمیز اولان ایسلامدا مادی و معنوی تمیزلییه چوخ بؤیوك اهمیت وئریلیر. حتی تمیزلیك ایمانین یاریسی اولاراق قییمتلندیریلیر. قوسل، دستماز و ناماز ایسه بو مادی و معنوی تمیزلیگین ان بؤیوك نومونه‌سی و سیموولودور. «قوسل و دستماز عمومیتله، ایسلامدا بوتون عبادتلرین گیریشی و آچاریدیر» دئسك، یانیلماریق. ناماز ایسه ایسلامین امر ائتدیگی ان بؤیوك و اهمیتلی عبادتلردن بیریدیر. بیر چوخ فایداسی و حیكمتی اولماقلا یاناشی ناماز اولا اینسانا، اؤجا و بؤیوك اولان اللهین راضیلیغینی قازاندیران، اینسانی یارادیجیسی اولان اللها یاخینلاشدیران و مؤمینین مئراجی اولان بیر دعادیر. بوندان باشقا ناماز -ایسلام دینینین بئش اساسیندان بیری، پئیغمبرلرین یولو، ملكلرین سئوگیسینه نایل ائدن بیر عبادتدیر. عینی زاماندا ناماز-ایمانین ایشاره‌سی، دعانین قبولونا واسطه‌، ریزقه بركت گتیرن، اینسان ووجودونا راحتلیق وئرن صالح بیر عملدیر. ناماز همچی‌نین-دوشمنلر اوزرینه بیر سلاح اولان، شیطانی اینساندان اوزاقلاشدیران، اؤلوم ملیی ایله ناماز قیلان آراسیندا بیر شفاعتچیدیر. ناماز قبیرده ایشیق،

مونكر و نكیر ملكلرینه جاواب، قییامته قدر قبیرده جان یولداشی، قییامت گونونده ناماز قیلانلارین اوستونده بیر كؤلگه‌لیك، اینسانین باشی‌نین تاجی، بدنین پالتاری، اؤنونده گئدن نور، رببی‌نین حضوروندا مؤمینلرین هوججتی، سیرات كؤرپوسوندن كئچیش، جنّتین آچاری و مریفت نورودور. ناماز داها نئجه چوخ حیكمتلری اولان عرب دیلینده آدی "سالت (جمعی سالاوات)" سؤزلری ایله ایفاده ائدیلن، تكبیر ایله باشلاییب موعیین حركت و سؤزلرله داوام ائده‌رك سلاملا سونا چاتان، اؤجا یارادان اولان الله تعالییا قارشی تسبیح، تزیم، حمد و شوكرون ایفاده‌سیدیر. و ناماز، بؤیوك ایسلام پئیغمبری حضرتی محمّدین (ساللاللاهو علئیهی و سللم) ده دئدیگی كیمی "اونون گؤزونون نورودور".

داها بیلمه‌دیگیمیز چوخ بؤیوك فایدالاری، ثاوابلاری و حیكمتلری اولان نامازی اؤیرنمك و اؤیرتمك اوچون حاضرلانان و مؤمینلریمیزه تقدیم ائدیلن بو كیتابین ایشیق اوزو گؤرمه‌سی چوخ سئویندیریجی بیر حالدیر. موستقیللیگیمیزدن گونوموزه قدر اولان سون بیر نئچه ایل عرضینده دین ساحه‌سینده باش وئرمیش موسبت دیَیشیكلیكلر، اهالی‌نین گئنیش كوتله‌لری‌نین دینین معنوی-ائتیك دیَرلرینه اویغونلاشماسی، دینی ادبیاتین یاییلماسی، ایختیساسلاشدیریلمیش تدریس مركزلری‌نین آچیلماسی، یئنی عبادت اوجاقلاری‌نین تیكیلیب كؤهنه‌لری‌نین برپا ائدیلمه‌سی، مقدس یئرلره زیارتلرین تشكیلی اؤلكمیزده دیندارلیغین گئنیش ووست آلدیغینی، گئتدیكجه دیندارلارین سایی‌نین آرتدیغینی و دینه اولان احتیاجین گئنیشلندیگینی گؤستریر. بیز اینانیریق كی، بو كیتاب دینینی اؤیرنمه‌یه چالیشان و ناماز قیلماغا باشلایان دیندارلار اوچون چوخ بؤیوك بیر تؤهفه‌دیر. اونا گؤره ده كیتابین حاضرلانماسیندا امیی كئچن و زحمت چكن هر كسه تشككور ائدیریك. قوی بو كیتابدان اؤیرندیكلریمیز پارلاق بیر نور كیمی هر بیریمیزین حاق یولونو دایم ایشیقلاندیرسین و ایمانیمیزی كامیللشدیرسین. قلبیمیزین قاپیلارینی هر جور پیسلیك، یامانلیق، دونیانین نفسانی هریسلیك و خبیسلیكلری‌نین اوزونه باغلاسین. قوی الله درگاهیندا، روحلار عالمینده شرفلی، لیاقتلی یئر توتماغیمیز اوچون بیزه یار اولسون. آمین!

دونیانین دایروی اولماسی

“گؤیلری و یئری حاق اولاراق یاراتدی. او، گئجه‌نی گوندوزون، گوندوزو ده گئجه‌نین اوستونه ساریب اؤرتور... ” (“زومر” سوره‌سی، 39/5).

قورآنین كایناتی تانیدان آیه‌لرینده ایستیفاده اولونموش ایفاده‌لر كیفایت قدر دقتچه‌كیجیدیر. یوخاریداكی آیه‌ده “ساریب اؤرتمك” كیمی ترجومه ائدیلن عرب كلمه‌سی “یوكوویرو”دور. بو كلمه‌نین آذربایجان دیلینده‌كی قارشیلیغی “دایروی بیر شئیین اوزرینه بیر جیسیم اؤرتمك”دیر. (مثلا، عرب دیلی لوغتلرینده “باشا اممامه ساریماق” كیمی دَ‌ییرمی جیسیملرله باغلی اولان فعللر بو كؤكدن عمله گلن سؤزلرله ایشله‌دیلیر). آیه‌ده گئجه ایله گوندوزون بیر-بیری‌نین اوزرینی ساریب اؤرتمه‌سی (“تكویر” ائتمه‌سی) مؤوضوسوندا وئریلن بیلیك عینی زاماندا دونیانین قورولوشو حاقیندا سهیه و دولغون معلومات وئره بیلر. یعنی ویی عصرده ائندیریلن قورآندا

یئرین دایروی اولدوغونا ایشاره ائدیلمیشدیر. اونوتماق اولماز كی، او دؤورده‌كی آسترونومییا دونیانی داها فرقلی شكیلده و سویه‌ده تسووور ائدیردی. او دؤورده بئله حساب ائدیردیلر كی، یئر دوز ستهه مالیكدیر. بوتون علمی حسابلاما و آچیقلامالار دا بونا نظرن قورولوردو. آنجاق قورآن اللهین سؤزو اولاراق كایناتی كاراكتئریزه ائدركن بورادا سؤزوگئدن مسئله‌ ایله باغلی ان دوغرو كلمه‌لردن ایستیفاده اولونموشدور. یاخین عصرلرده اؤیرندیگیمیز بو معلوماتلار قورآن آیه‌لرینده هله 1400 ایل بوندان اول خبر وئریلیب.

حجاب عزت و شرف اولماسا ایدی، او كؤله و قئیری موسلمانلارا امر ائدیلردی.

اللها حمد اولسون! ایسلام نَیی بویورورسا او حاقدیر. بویوردوغو شئیین نه اولماسیندان، كیمین خوشونا گلیب، گلمه‌مه‌سیندن آسیلی اولمایاراق. دونوزومو قاداغان ائده‌جك، یوخسا قویونومو؛ بونون آرتیق بیر معناسی یوخدور. معنا باشقا شئیده‌دیر. مسئله‌ اوندادیر كی، ایسلامین و اونون هؤكوملری‌نین صاحبی اللهدیر. الله ایسه بیر یارادان، صاحب اولاراق بویورماغا حاق صاحبیدیر. قوللار اوچون حیاتین معناسی اللها بویون ایمكله اونو تانیماقدیر. دونوز قاداغان ائدیله‌جكسه، اوندان اوزاق دورولاجاق، قویون حالال ائدیله‌جكسه قویون كسیله‌جك، یئییله‌جك.

معاصر دؤورده قادینلاری جهنمه آپاران عمللردن بیری ده اللهین امر ائتدیگی گئییم فورماسی ایله دئییل، هانسیسا بیر اینسانین دیكته ائتدیگی مودا ایله گئیینمكدیر.

بو مسئله‌ اینسانیییتین آتا-آناسی یارانیب جنّتده یئرلشدیریلدیگی گوندن بو گونه ان آكتوال، پرینسیپیال مسئله‌لردن بیریدیر. بو مسئله‌ نه قدر الله اوچون (اونون دینی و هیزبی اولان موسلمانلار اوچون) او قدر ده بو دینین دوشمنی ایبلیس اوچون ده ان موهیم مسئله‌لردن بیریدیر.

تستتوردن مقصد، هئچ ده بعضیلری‌نین یانلیش دوشوندویو كیمی، قادینی داها دا گؤزللشدیرمك دئییل. تستتورون مقصدی تام بو فیكرین ضدیدیر. قادین پالتاری قادی‌نین بدنینه داهادا گؤزللیك وئرن بیر زینتدیر (بزكدیر). بدنی‌نین بیر قیسمینی اؤرتوب دیگر قیسمینی آچیق بوراخماقلا قادینی جذب ائدیجی ائدیر. الوان رنگلری و ناخیشلاری ایله دقتی جلب ائدیر. یئنه، داش-قاش و دیگر زینت اشیالارینی پالتار و بدنین آچیق قالان حیصه‌سینه تاخماقلا قادینا علاوه‌ گؤزللیك وئریر.

بعضیلری‌نین دوشوندویو كیمی حجابداندا مقصدین پالتاردا اولدوغو كیمی عینی ایله قادینی داهادا گؤزل گؤسترمك دئییل. عكسینه تستتوردن مقصد قادینی گؤزل گؤسترمك دئییل، قادی‌نین زینتی (بزیی) اولان اونون بدنی‌نین و بدنی داهادا گؤزللشدیرن و جازیب ائدن قادی‌نین پالتار و بزك اشیاسی‌نین اوستونو اؤرتمكدیر.

بو گون بوتون دونیایا دب دیكته ائدن اینسانلار و موسسیسه‌لر و اونلارین آرخاسیندا دوران قوه‌لر دونیایا یئنی-یئنی مودئللر سیرییاراق محض بو مقصدی رهبر توتورلار. (یعنی قادینی داها دا گؤزل گؤسترمك، حتی اونو جازیب و سئكسوال اولاراق جمعیته تقدیم ائتمك) بو اینسانلارین و اونلارین آرخاسیندا دوران اینسانلار و شیطانلاردان عبارت قوه‌لرین گوددویو اصل مقصد داها دهشتلی و هلاكئدیجیدیر. فساد، پوزغونچولوق، اخلاقسیزلیقین موختلیف یؤن و گؤرونتولرینی اینسان جمعیتی، اللخسوس دا ایسلام جمعیتی آراسیندا یئریتمك، بونونلا دا اینسانلاری اللهدان، اونون یولوندان، دینیندن اوزاقلاشدیرماق، یاییندیرماقدیر. چونكی حیا اولمایان یئرده دینه، اللها اطاعت ائتمه‌یه یئر یوخدور.

"اینسانلار ایچریسینده ائله‌سی ده واردیر كی، نادانلیغی اوزوندن اینسانلاری الله یولوندان دؤندرمك و بو مینواللا اونو مسخره‌یه قویماق اوچون معناسیز سؤزلری ساتین آلارلار. محض بئله‌لرینی آلچالدیجی بیر عذاب گؤزله‌ییر.

و آیه‌لریمیز اونا اوخوندوغو زامان اونلاری ائشیتمیرمیش، قولاقلاریندا آغیرلیق (كارلیق) وارمیش كیمی تكببورله آرخاسینی چئویرر. سن ده اونا شدّتلی بیر عذابلا موژده وئر!” (لوغمان 6،7)

بو كیمی لاییهه‌لر موختلیف مخفی قارا قوه‌لر طرفیندن مالییلشدیریلیر، و بو ایشه مینلرله اینسان آغلی، ایستئداد، باجاریغی جلب ائدیلیر. بو لاییهه‌لر اوزرینده گئجه-گوندوز موعیین اینستیتوت و موسسیسه‌لر ایشله‌ییر. اللرینده‌كی كوتلوی اینفورماسییا واسطه‌لری و رئكلام آگئنتلیكلری ده بونو یایماق اوچون اللریندن گلنی ائدیرلر.

بونلاردان قازانج الده ائتمك بو ایشین جوزعی بیر حیصه‌سیدیر. اصیل مقصد ایسه یوخاریدا قئید ائدیلن یئر اوزونده پوزغونچولوق یایماق واسطه‌سی ایله اللهین دینینی و موسلمانلاری ییخماقدیر.

"كوفر ائدنلر اؤز ماللارینی (اینسانلاری) الله یولوندان دؤندرمك اوچون صرف ائدرلر. اونلار ماللارینی صرف ائده‌جك، لاكین سونرا پئشمان اولاجاق، آخیردا دا مغلوب ائدیله‌جكلر. كافیرلر جهنم طرفه سوروكلنه‌جكلر!” (ال-انفال 36)

بو دا "مودا” دئییلن دب. و اللهین غضبینی قازانما كیمی بلایا دوچار اولماقلا سیراوی اینسانلار بو مودانین قوربانی اولور. بوتون بو قئید ائتدیگیمیزین یانیندا بیرده بعضیلری‌نین "حجاب قادی‌نین آزاد، سربست اولماسینی الیندن آلیر” كیمی فیكیرلر تعجب دوغورور. سوال دوغا بیلیر كی: "هانسی آزادلیق؟” بو آداملارا دئمك ایستردیك كی، "سن مودایا تابعسن! سن ایسته‌دیگین كیمی دئییل، مودا دیكته ائدن مودئلیئرلرین ایسته‌دیگی كیمی گئیینیرسن. ایستر رنگ اولسون، ایستر مودئل اولسون، ایستر پارچانین نؤع اولسون. سن 80-جی ایللرده دار شالوار گئیمیردین. نییه؟ چونكی مود دئییلدی. سن بو گون دار شالوار گئییرسن. نییه؟ چونكی سن بو گون قرب موداسینا تابعسن. بئله اولدوقدا سن هانسی "آزادلیقدان” دانیشیرسان؟! بیر طرفدن اللهین امر ائتدیگی گئییم، دیگر طرفدن شیطانلارین. ائله ایسه، مودئلیئرلر دئییل اللهدیر اطاعته لاییق اولان.”

الله ایسه اؤز گئییم قایداسی و مودئلی دیكته ائدیر-حجاب.

حجاب! بیر نئچه مئتر اوزونلوقدا اولان بو پارچا بیر آنین ایچینده تیكنتیسی اوچون كوللی میقداردا وساییت، گوج، ائنئرژی صرف ائدیلن شیطانین بیناسینی یئرله یئكسان ائدیر. بو پارچا اوزون ایللرله حاضرلانمیش پلان، پرویئكتلری آلت اوست ائدیر.

بیر داها حجابین ماهیتینه قاییداق. حجابین مقصدی اؤرتولمك اوچون یارادیلان هر شئیین اوستونو اؤرتمكدیر. بو هم قادینی، هم اونون زینتینی یارادان، حمده اونون اؤرتونمه‌سی حؤكمونو گؤندرن اللهین امریدیر.

هر كس بو گون باش وئرن حادثه‌لر اوزرینده فیكیرلشسین. حجابا قارشی هر نؤو هوجوملار، حجاب تاخان قادینلارا قارشی تضییق و تعقیبلر... رسمی سندلره فوتو-شكیلدن توتموش، تحصیل موسسیسه‌لرینده‌كی سیخیشدیرمالار كیمی تضییقلر ده داخیل اولماقلا تا فیزیكی تأثیر گؤسترمك و مهو ائتمه‌یه قدر واران ظولوملر... و بونلاری ائده‌رك اؤز عمللرینه جفنگیاتلارلا اساس گتیریب "حاق” قازاندیرماغا چالیشیرلار.یئر اوزونده ائله یئرلر وار كی، دونیانین ان نیزاملی و باجاریقلی اوردولاریندان اولان بیر اوردونون گئنئراللاری بو بیر نئچه مئتر اولان پارچانی اؤز قرارگاهلاریندا، اؤز ایجلاسلاریندا موزاكیره ائدیرلر.

سیزجه بو قئید ائدنلر و قئید ائدیلمه‌ینلر حجابین اهمیتینی بیلدیرمك اوچون آزدیرمی؟ بونونلا برابر بیرده اللهین كیتابینا نظر سالین!

بیز ده بئله دئدیك: "ائی آدم! بو (ایبلیس) سنین ده، اؤورتی‌نین ده دوشمنیدیر. سیزی جنّتدن چیخارتماسین، یوخسا (ائی آدم!) مشققته دوشوب بدبخت اولارسان! حقیقتن، سن اورادا (جنّتده) آجماق نه دیر، چیلپاق اولماق نه دیر بیلمزسن! سن اورادا سوساماق نه دیر، گونشین هرارتیندن اذیت چكمك نه دیر، اونو دا بیلمزسن!" (تاها 117-119)

جنّتین سایسیز نعمتلرینه باخمایاراق الله بو آیه‌ده اونون دؤرد نعمتینی خاتیرلادیر.

1. آجیماماق.

2. چیلپاق اولماماق.

3. سوساماماق.

4. ایستیدن اذیت چكمه‌مك.

"ال-اراف” سوره‌سینده ایسه ایبلیسین هز. آدم و هز. هووانی جنّتدن چیخارما مقصدلریندن بیری اولان - اونلارین حیا یئرلرینی اوزه چیخارتماق اولدوغونو وورغولاماقدادیر. آدم و هووانین جنّتده‌كی خاریجی گؤركمی حئیوانلاردا اولدوغو كیمی فطری "پالتارلی” ایدی. یعنی حئیوانلارین دریلری، توكلری اونلارین هم بوتون بدنینی اؤرتن رنگلی، بزكلی، ناخیشلی اولوب، هم ده ایستی و سویوقدان قورویاجاق بیر پالتاری عوض ائده‌جك بیر پالتاردیر. بو پالتار عینی زاماندا اونلارین جینسی اورقانلاری‌نین دا اوستونو اؤرتور. آدم و هووانیندا جنّتده‌كی گؤركمی بئله ایدی. ایبلیس اونلارین اوراداكی قئید ائدیلن آغاجدان یئدیكده اونلارین حیا یئرلری‌نین اوزه چلخاجاغینی بیلیردی. و ایبلیس اونلارین باشقا شئیلردن ده مهروم اولاجاغینی بیلدیگی حالدا آدمله و هووانین چیلپاق قالماسینی حدفله‌مه‌سی بونون ایبلیس اوچون نه قدر اهمیتلی اولدوغونو گؤستریر.

"شیطان (آدمین و هووانین) اؤرتولو آییب (اؤورت) یئرلرینی اؤزلرینه گؤسترمك مقصدیله اونلارا وسوسه وئریب دئدی: "رببینیز سیزه بو آغاجی یالنیز ملك اولماماغینیز و یا (جنّتده) ابدی قالماماغینیز اوچون قاداغان ائتمیشدیر!"

بئله‌لیكله، (شیطان) اونلاری باتیل سؤزلرله آلداتدی. آغاجین مئیوه‌سیندن داددیقدا آییب یئرلری گؤروندو. اونلار جنّت (آغاجلاری‌نین) یارپاقلاریندان (دریب) آییب یئرلری‌نین اوستونو اؤرتمه‌یه باشلادیلار...” (ال-اراف 20، 22)

اللهین بیز اینسانلارا مراجعت ائدركن عینی مؤوضونو (حیا یئری‌نین آچیلماسی) خاتیرلاتماسی دا معناسیز دئییل.

"ائی آدم اوغوللاری! سیزه آییب یئرلرینیزی اؤرته‌جك بیر گئییم و بیر ده بزكلی لیباس نازیل ائتدیك. لاكین تقوا لیباسی داها یاخشیدیر (خئییرلیدیر). بو، اللهین آیه‌لریندندیر كی، بلكه، اؤیود-نصیحته قولاق آساسینیز.

ائی آدم اوغوللاری! آییب یئرلرینی اؤزلرینه گؤسترمك اوچون لیباسلارینی سویوندوروب والیدئینینیزی (آدم و هووانی) جنّتدن قوودوردوغو كیمی، شیطان سیزی ده آلدادیب یولدان چیخارتماسین. شوبهه‌سیز كی، او (شیطان) و اونون جاماعتی سیزلری سیزین اونلاری گؤره بیلمه‌دیگینیز یئرلردن گؤرورلر. بیز شیطانلاری ایمان گتیرمه‌ینلرین (كافیرلرین) دوستلاری ائتدیك.” (ال-اراف 26، 27)

موسلمانلار! بیر شئیی باشا دوشون؛ حجاب سیزه شرف وئره‌جك اللهین سیزین اوزرینیزده‌كی میننتیدیر. سیزین میننتینیز اولسون كی، سیزه حجابلی اولماق بویورولوب!

"اونلار ایسلامی قبول ائتدیكلرینه گؤره سنه میننت قویورلار. دئ: "موسلمان اولدوغونوزلا منه میننت قویمایین! خئیر، اگر (ایمان گتیردیگینیزی) دوغرو دئییرسینیزسه، (بیلین كی) سیزی ایمانا مووففق ائتمكله، اصلینده الله سیزین بوینونوزا میننت قویموش اولور!" (ال-هوجورات 17)

حجاب موسلمان قادینلارا خاس اولان، اونلارین زینت یئرلرینی كنار گؤزلردن اؤرتن موسلمان قادینلارا و اونلارین كیشیلرینه عزت، شرف گتیرن، اونلاری دیگر اینسانلارا نیسبتن مغرور و لیاقتلی قیلان سیرلر و حیكمتلرله دولو اللهین بخشیشیدیر. بونا گؤره موسلمانلار تاریخ بویونجا حجابا چوخ هسساس یاناشمیشلار و بونون یالنیز موسلمان قادینلارا خاس اولان عزت و شرف اولدوغو اوچون قئیری موسلمانلارین حجاب اؤرتمه‌سینه قیسقانجلیقلا یاناشمیشلار و اونو انگلله‌میشلر. تاریخده موسلمانلارین فتح ائتدیگی تورپاقلاردا زیممت (حمایه‌) آلتینا آلدیقلاری قئیری-موسلمانلارلا باغلادیغی عهدلرده گئییم مسئله‌سی خصوصی بندله قئید ائدیلمه‌سی‌نین شاهیدی اولوروق. بو بندلرده قئیری-موسلمانلارین موسلمانلار كیمی گئیینمه‌سی قاداغان ائدیلیر. یئنه، بیر ده او واختلار اینسانلار هور و كؤله اولاراق آیریلیردیلار و كؤله قادینلارا حجاب اؤرتمه‌یه ایزین وئریلمیردی. بونونلا دا شرفلی اولان هور موسلمان قادین اؤز شرف، اوستونلوك و قییمتلیلیگینی بونلارین سیموولو، رمزی اولان حجابلا نوماییش ائتدیریردی. اگر حجاب عزت و شرف اولماسا ایدی، او كؤله و قئیری موسلمانلارا امر ائدیلردی.

"یا پئیغمبر! زؤوجه‌لرینه، قیزلارینا و مؤ'مینلرین اؤورتلرینه دئ كی، اؤرتوكلرینی اؤرتسونلر. بو اونلارین تانینماسی و اونلارا اذیت وئریلمه‌مه‌سی اوچون داها موناسیبدیر. الله باغیشلایاندیر، رحم ائدندیر!” (ال-اهزب 59)

وهابیلر كیمدیر

سوال: سالام. منی چوخداندیر بیر سوال ماراقلاندیریر! وهابی نه دیر؟ اونلار آدی موسلماندان نه ایله فرقله‌نیر؟ اونلارین مقصد و وظیفه‌لری حاقدا بیلدیكلرینیزی منده بیلمك ایستردیم. بونلار نئجه عبادت ائدیرلر؟ اونلار حاقیندا ائشیتدیگیم هر بیر شئی چوخ اییرنج و چوخ پیسدیر. چوخ ساغ اولون

جاواب: اللاها حمد اولسون. اونا سیغینیر، اوندان یاردیم دیله‌ییریك. سیز بیزدن وهابیلر حاقیندا معلومات وئرمه‌ییمیزی سوروشورسونوز. ایستر دوست اولسون ایستر دوشمن صؤحبت كیمدن، ندن گئدیر گئتسین بیزیم اوچون اهمیتلی دئییل، بیزیم اوچون هر شئیدن اوستون اولان اللهین امر ائتدیگی عدالتدیر.

"ائی ایمان گتیرنلر! (شاهیدلیگینیز) سیزین اؤزونوزون، آتا-آنانیزین، یاخین قوهوملارینیزین علئیهینه اولسا بئله، عدالتدن مؤحكم یاپیشان الله شاهیدی اولون! (علئیهینه شاهیدلیك ائده‌جه‌یینیز شخص) ایستر دؤولتلی، ایستر كاسیب اولسون، هر حالدا الله اونلارین هر ایكیسینه (سیزدن) داها یاخیندیر. نفسینیزین ایسته‌یینه اویوب حاقدان اوز چئویرمه‌یین! اگر دیلینیزی اییب بوزسه‌نیز و یا (دوغرو شهادت وئرمكدن، یاخود عوموما شاهیدلیكدن) بویون قاچیرسانیز، (بیلین كی) الله ائتدیگینیز ایشلردن خبرداردیر!” (ان-نیسه 135)

بو گونلری آذربایجاندا ان چوخ موزاكیره ائدیلن مسئله‌لردن بیری ده "وهابی” مسئله‌سیدیر. وهابیلیك نه دیر، وهابیلر كیملردیر؟ بو گون بو سواللا آذربایجانداكی 8 میلیون اینسانا مراجعت ائدیلسه، الله بیلیر بلكه ده 8 میلیون فرقلی جاواب آلینار. بیر سؤزله بو گون جمعیتیمیزده بعضی "وهابی” آنلاییشلاری وار.

افسوسلار اولسون كی، گونوموزده دینینه باغلی اولان، دینینی سئون، اللها تسلیم و اطاعته دایر وئردیگی سؤزه صادق قالماغا چالیشان موسلمانلارا "وهابی" دئییرلر. بو ایستر شیعه اولسون، ایستر سوننی اولسون، ایستر صوفی اولسون، ایستر حدیس اهلی اولسون، ایستر كلامچی - فلسفچی اولسون هر كسه عاید ائدیله بیلر. مثلا، اگر بیری دینیندن گذشت ائتمه‌ییب ایچكیلی توی مجلیسینه گئتمز و عائله‌سینی ده آپارمازسا و یا عائله‌سیندن حجاب تاخماسینی طلب ائدرسه بو آدام اولور رادیكال وهابی. یوخ اگر آدام بیر یاندان ناماز قیلیب سونرا ایلنجه‌لره قاتیلارسا اوندا او آدام اولور "یاخشی موسلمان” بونلارا "وهابی” دامغاسی‌نین وورولماسی‌نین تك بیر سببی، بونلار تك بیر "گوناهی” اللهین امرلرینی یئرینه یئتیرمه‌یه چالیشمالاریدیر. بونلار دینلرینی اولدوغو كیمی قبول ائدیب بویورولدوغو كیمی، یئرینه یئتیرمه‌یه چالیشدیقلاری اوچون اینسانلارین حدفینه چئوریلمیشلر.

صرف ائتمه‌ین، مانع اولان، حقیقتی بیلن، حاقی سؤیله‌ین هر كسه لازیم اولان واخت بو دامغانی وورماق قالیر. آرتیق كیم صرف ائتمیرسه اونون حاقیندا بیر كلمه "وهابی” دئمك كیفایتدیر. دینینه باغلی اولانلار ایسه چوخلارینا صرف ائتمیر.

زینا ائتمه، سیغه ائله‌مه، روشوت آلما، ایچكی ایچمه، ناركوتیك ایستیفاده ائتمه، قادین آلوئری ایله مشغول اولما، هوموسئكسواللیق ائتمه! توبه‌ ائت، ساققالی قیرخما، اللهدان باشقاسینا عبادت ائتمه...بو كیمه صرف ائدر كی؟ اللهین بو صادق قوللارینا قارشی موباریزه‌ده بیر چوخ زومره‌لرین ماراقلاری اوست اوسته گلیر. مثلا ناركوتیك ساتانلارین. واختی ایله ناركومان اولوب سونرادان توبه‌ ائدن بو "واههابیلر” اؤزلری توبه‌ ائتمكلری بس دئییل، ناركوتیك ایستیفاده ائدن گنجلری ده ایمانا دعوت ائدیرلر. سن توبه‌ ائتدین، من توبه‌ ائتدیم، بس ناركوتیك ساتانلارین پلانینی كیم دولدوراجاق؟ اونلاردان دا پلان طلب ائدنلر وار آخی. هم ده پلان طلب ائدن عینی زاماندا هم ده بو زهری ایستیفاده ائدنلردن ده دولانیر آخی. نتیجه‌ده بو بیزنئسه ایكی طرفلی ضربه‌ وورولموش اولور. حسابلاما واختی گلنده بوتون بونلارین گوناهكاری كیم اولور؟ "وهابیلر”!

یئنه جادوگرلر، فالچیلار، سئهربازلارین دا بیزنئسی دینینه باغلی اولانلارین (وهابیلرین) سایه‌سینده ضعیفله‌میش اولور.

یئنه دیلنچی بیزنئسینی الینده توتانلارا دا دینینه باغلی موسلمانلارین اولماسی صرف ائتمیر.

یئنه دینی تیجارته چئویرن گلیر منبعیی ائدن دینینی قورانی ساتانلارین دا ایشینه بونلار یارامیر. خورافات، مؤوهومات، جفنگییات اوزرینده اؤز بیزنئسینی قوران چوخلاری دا بو "وهابیلر” قارشی موباریزه‌ده اورتاقدیرلار.

یئنه آدام حاقی بیله-بیله شیطانین یولو ایله گئدیر. بیر گون قیزی و یا اوغلو اونا بو یولدان ال چكمه‌یه دعوت ائدیر. بو دا اونون نفسینه آغیر گلیر. یئنه گوناهكار آختارماق لازیمدیر. كیمدیر گوناهكار؟ "وهابیلر”.

دینینه باغلی اولانلارا (وهابیلره) قارشی داواداكی بو اتفاقا هله چوخلاری داخیلدیر. سیز هامینیز بونلاری بیلیرسینیز. چونكی اینسان سوساندا، بویون اینده اونا هوجوملار آز اولار، او مووققتی اولاراق "یاخشی موسلمانلار” سییاهیسینا داخیل ائدیلر. ائله كی، حاقی سؤیله‌میش اولدو هوجوملار چوخالار، "وهابی” دامغاسی وورولار. بو دامغا وورماق عادتی یئنی بیر شئی دئییل كی. پئیغمبرلره ده، اونلارا تابع اولانلارا دا، صالحلره ده تاریخ بویونجا دامغا ووروبلار.

سودیه عربیستانیندا حاكم اولان مذهب وهابیلیكدیرمی؟

بو گون سودیه عربیستانیندا حاكم اولان مذهب حاقیندا "وهابی” مذهبی دئییرلر. بو مذهبین اؤزللیكلری و فیكیرلرینی بیلمك اوچون موعیین ایسلامی بیلگی بازاسی‌نین اولماسی گركدیر. بیز قیسا اولاراق آنلاتماغا چالیشاجاغیق.

رسولوللاهین (س) دؤورینده علم اساساً سمادان گلن وحی و رسولوللاهین (س.) جانلی حیاتی واسطه‌سی ایله یئر اوزونده یاییلماقدا ایدی. پئیغمبر (س.) دونیانی ترك ائتدیكدن سونرا اونون ساحه‌به‌لری همن او میراثدان پراكنده شكیلده بحرلندیلر. اونلارین یئگانه كیتاب حالینا گتیردیكلری ایلاهی وحی اولان قوران اولدو. ساهابه‌لردن سونراكی دؤورلرده آرتیق پئیغمبر (س.آ.س.) دؤوروندن اوزاقلاشما سببیندن دولایی اونون بوراخدیغی علمی‌نین فورمالاشماسی، دوستورلاشماسینا احتیاج دویولدو.

بورادا دا اؤنه چیخان بؤیوك داهی عالیملر اطرافلاریندا هم فیكیرلرینی توپلایاراق بو علمی فورمالاشدیرماغا باشلادیلار. نتیجه‌ده اهلی-سوننتین سونرالار 4 بؤیوك مذهبی فورمالاشدی: هنفی، مالیكی، شافیی، هنبه‌لی. بورادا دا طبیعی كی فرقلی-فرقلی مكتبلر و اصوللارین اورتایا چیخماسی قاچیلماز اولدو. مثلا، باشدا ایبراهیم نهایی، هامماد، ابو هنیفه اولماقلا ایراق مكتبی اورتایا چیخدی.

بو مكتبین نماینده‌لری ریه بؤیوك اوستونلوك وئردیگی اوچون بونلارا ری اهلی دئییلدی. دیگر طرفدن مدینه‌ده ایمام مالیكی باشچیلیغی ایله، مصلحتی اساس آلان باشقا بیر مكتب اورتایا چیخدی. بونلاردان سونرا، بؤیوك حدیس عالیمی احمد ابن هنبل اورتایا چیخاراق حدیسچیلرین یولونو اورتایا قویدو.

بونون داوامچیلاری اولان ابن تئیمیه، ابن قایییم، ابن كسیر و دیگر بؤیوك عالیملر آرا سیرا بو اصولو دونیایا دویورور، عكس فیكیر اولان ری اهلی، كلام اهلی، فلسفچیلر بعضی تساووفچولارلا علملی موباهیسه‌یه گیریشیردیلر.

عصرین اولینده هیجاز بؤلگه‌سینده هنبه‌لی مذهبینه منسوب اولان موهامماد آبدول وهاب بو حركاتی (موهددیسلرین توتدوغو یولو، منیمسه‌دیگی اصول) جانلاندیردی. حدیسچیلرین فیكیرلری‌نین یایاركن دیگر یول توتانلارلا موناقیشه‌سی قاچیریلماز اولدو. نتیجه‌ده تأسفلر اولسون كی، بعضی قتللر اولدو. بو حركاتین دیگر اؤزوندن اؤنجه‌كی هنبه‌لیلرین حركاتیندان فرقلی اولان بیری ده بو حركاتین سییاسی طرفی ایدی. بو حركت نتیجه‌سینده سودیه عربیستانی و بیر نئچه خیردا دؤولتله قورولدو. اونا گؤره عبدولوههابین حركاتی هم مذهبی، هم ده سییاسی حركات اولموشدور. بو حركت حاقیندا سؤیلننلردن بعضیلری ایسه دقیق دئسك، قویا بو حركاتین اینگیلیسلر طرفیندن حاضرلانیب هیته كئچیردیگی ایسه جدی بیر دلیله دایانماماقدادیر.

بونو ادعا ائتمك اوچون الیمیزده هئچ بیر جدی اساس اولمادیغینا گؤره بیز اللهین كیتابینا گؤره بونو قبول ائده بیلمریك. بو گون "بیر اینگیلیس جاسوسونون اعترافلاری” قوران و سوننت كیمی فیتوا قایناقلاری یاییلماقدادیر. هئمفئرلرین كلامیندان دلیل گتیریلیر. بو یازیلانلار، سؤیلننلر ایسه جدیتدن اوزاق، آوام طبقه‌نین حیسسلری ایله اویناماغا یارایان اثرلردیر.

"ائی ایمان گتیرنلر! چوخ زننه-گومانا قاپیلماقدان چكی‌نین. شوبهه‌سیز كی، زننین بعضیسی (هئچ بیر اساسی اولمایان زنن) گوناهدیر. (بیر-بیرینیزین عیبینی، سیررینی) آراییب آختارمایین، بیر-بیرینیزین قئیبتینی قیرمایین! سیزدن بیرینیز اؤلموش قارداشی‌نین اتینی یئمه‌یه راضی اولارمی؟! بو سیزده ایكراه حیسسی اویادار (قئیبت ده بئله‌دیر). اللهدان قورخون. حقیقتن، الله توبه‌لری قبول ائدندیر، رحملیدیر!” (ال-هوجورات 12)

اونو دا دئمك اولار كی هانسی سییاسی خادیم جوربجور آداملارلا گؤروشمه‌میشدیر. مثلا ایرانداكی فئورال اینقیلابی‌نین بانیسی هم دین خادیمی هم ده بؤیوك سیاستچی آیتوللاه خومئینی اوزون ایللر فرانسادا یاشامیش جوربجور اینسانلارلا گؤروشموشدور. بیر گون بیری قالخیب "بیر فرانسیز جاسوسونون اعترافلاری” آدلی بیر كیتاب یازارسا، اونو اینكار ائتمك هر موسلمانلارا واجیب اولور.

"ائی ایمان گتیرنلر! اگر بیر فاسیق سیزه (پیس) بیر خبر گتیرسه، درحال (اونون دوغرولوغونو) یوخلایین، یوخسا بیلمه‌دن بیر قومه پیسلیك ائدر، سونرا دا ائتدیگینیزه پئشمان اولارسینیز!” (ال-هوجورات 6)

8 مارت – بیزیم اونا احتیاجیمیز وارمی؟

اللها و اونون پئیغمبرینه حمد و سلام اولسون.بیزلری یوخدان وار ائدن، یئدیردن، ایچیردن، هر جور نعمتلری قارشیمیزا چیخاردان اودور. بیزلر یالنیز اوندان اومور، یالنیز اونا عبادت ائدیر، یالنیز اونا احتیاج دویوروق. اینسانلاری فرقلی، كیشی و یا قادین، ساغلام و یا خسته یارادان، اینسانلارا هیدایت وئرن و یا اونلارین قلبلرینی باغلایان دا یالنیز و یالنیز اللهدیر.

رببیمیزین یاراتدیغی بوتون بو فرقلیلیكلر و یا عكسلیكلر جمعیتیمیزی فورمالاشدیریر. رببیمیز بیز اینسانلاری ان گؤزل شكیلده یاراتمیشدیر. بونون موقابیلینده بیز اینسالنالرین اؤهده‌سینه دوشن ان اؤنده وازیفه رببیمیزین یولوندا مؤحكم و قطعیتلی دایانماقدیر.

بو گون دونیا اؤزونون بیر چوخ اینكیشاف مرحله‌لرینی قت ائتمیش و مدنیتلرین سیخ صورتده بیر-بیری ایله قاریشدیغی بیر دؤوره قدم قویموشدور.

سؤزسوز كی، بو دا مدنیتلرین بیر-بیریندن كسكین بحرلنمه‌سینه گئنیش ایمكانلار آچمیشدیر. بئله بیر مورككب سوسیال-مدنی شرایطده ایسلام مدنیتی اؤز قودرتینی ساخلامیش، دونیا مدنیتلری‌نین ده ایسلامدان فایدالانماسینا شرایط یاراتمیشدیر.

بوتون بونلارا اساسلاناراق بئله بیر نتیجه‌یه گلمك اولار كی، دونیا ظاهری گؤرونوشونه گؤره مدنیتلرین چیچكلنمه‌سی دؤورونو یاشاییر. لاكین مثلاین بیر قدر گیزلی، داخیلی طرفلرینه نظر یئتیردیكده آیدین شكیلده موعیینلشدیرمك مومكوندور كی، دونیا، او جومله‌دن موسلمان مدنیتینه كسكین و اییرنج الاوالر نظره چارپیر.باشقا سؤزله دئسك دونیانین و موسلمانلارین مدنیت چیچكلری آراسینا سونی چیچكلر، سؤزون اصل معناسیندا تیكانلی كوللار اكیلمكده‌دیر.

بوندان اول والئنتین گونو حاقیندا دانیشدیقدا بو جور تیكانلی مدنیتلره قیسا دا اولسا، توخونموشدوق. بو مقالمیز ده گونوموزون رئاللیقلارینی عكس ائتدیرمك مقصدی داشیماقلا یاناشی، بو رئاللیقدا اؤزونو گؤسترن تیكانلی مدنیت پروبلئمی‌نین آراشدیریلماسی و آیدینلاشدیریلماسی مقصدی داشیییر.بو گون دئمك اولار كی، بوتون دونیا خالقلاری "8 مارت، بئین الخالق قادینلار گونو”نو بایرامینی قئید ائدیر. اؤنجه تقویمنلریمیزده 8 مارت تاریخی‌نین قیرمیزی، یعنی بایرام گونو كیمی قئید اولونماسی‌نین قیسا تاریخینه توخوناق ایستردیك.

بیلدیگیمیز كیمی 8 مارت تاریخی‌نین محض بو جور تنتنه‌لی شكیلده قئید اولونماسی بیلا واسیطه‌ كلارا چئتكی‌نین آدی ایله باغلیدیر. روس، كئچمیش سووئت و كوممونیست قایناقلاریندا وئریلن معلوماتا گؤره 1910-جو ایلده اینقیلابچی قادین كلارا چئتكین بئین الخالق قادینلار كونفرانسیندا 8 مارت تاریخی‌نین قادین پرولئتاریاتی‌نین دوغوم گونو كیمی قئید اولونماسی تكلیفینی ایره‌لی سورموشدور. اونون فیكرینجه 8 مارت بوتون دونیا قادینلاری‌نین اؤز برابرهوقوقلوغو اوغروندا موباریزه گونو اولمالی ایدی.

روسییادا بئین الخالق قادینلار گونو ایلك دفعه‌ 1913-جو ایلده پئتئربورق شهرینده قئید اولونموشدور.1965-جیل ایلدن 8 مارت استراحت گونودور. سووئت اتفاقی داغیلدیقدان سونرا 8 مارت بیر سیرا دؤولتلرین، او جومله‌دن آذربایجانین دؤولت بایراملاری سییاهیسینا داخیل ائدیلمیشدیر.

گؤروندویو كیمی 8 مارت تاریخی كلارا چئتكی‌نین آدی ایله باغلیدیر. معلوم اولدو كی، كلارا چئتكین اینقیلابچیدیر و قادین برابارهوقوقلوغو اوغروندا موباریزه آپارمیشدیر. بس كلارا چئتكینی اینقیلاب ائتمه‌یه وادار ائدن نه ایدی؟ او كیمدیر موباریزه‌سی نَیین اوغروندا ایدی؟

كلارا چئتكین دؤورونون اخلاقسیز، معنویاتجا چیركین، شؤهرتپرست بیر اینسانی اولماقلا یاناشی یاشادیغی جمعیتی ترفیندن قبول اولونمیان بیر اینسان اولموشدور. سؤزسوز كی، اونون اینقیلابی روحلاندیریلماسیندا و موباریزه‌یه قالخماسیندا دؤورونون بیر سیرا سییاسی عامللری ده موهوم رول اوینامیشدیر. محض بو عامل اونون چیركین موباریزه عزمینی داها دا آرتیرمیشدیر.

قایناقلاردا گؤستریلدیگی كیمی كلارا چئتكین بو موباریزه‌سینی تك دئییل، اطرافیندا اولان اؤزو كیمی بیر سیرا پوزغون، اخلاقسیز قادینلارلا بیرلیكده آپارمیشدیر. بیر اخلاقسیز قادی‌نین جمعیتده اؤز سؤزونو آچیق شكیلده قبول ائتدیرمه‌سی بو جمعیتین معنوی دیَرلردن چوخ اوزاق اولدوغونو ثبوت ائدیر. كلارا چئتكی‌نین فیكیرلری و ایدئولوگییاسی قادینلارین الله یولوندان ساپماسینا، جمعیتین داها دا پوزغونلاشماسینا سوروكله‌ین ایدئولوگییایا چئوریلمیشدیر. اصلینده كلارا چئتكین چیخیشلاری، كلارا چئتكین ایدئولوگییاسی سؤزون اصیل معناسیندا قادینلاری حقوقسوزلاشدیران، اونلاری گونوموزده‌كی بیر سیرا قلوبال بشری پروبلئملرله اوزلشمه‌سینه سوروكله‌ین ایدئولوگییادیر.

گلین بیر قدر ایسلامدا قادینا الله ترفیندن وئریلن حقوقلارا نظر یئتیرك. بشر تاریخینده قادی‌نین ایلك دفعه‌ تام و موكممل هوققوقلارا مالیك اولماسی محض اللهین گؤندردیگی قانونلاردان سونرا اولموشدور. دینیمیز قادینلارا ائهتیراملی اولماغی، اونلارلا گؤزل داورانماغی بویورموشدور.بونون اوچون ایسه ایل عرضینده اولان گونلاردن هئچ بیر مخصوصی گون آییرمامیشدیر.اللهین قانونو تكجه بیر گون اوچون دئییل، هر آن اوچون مووجوددور و قوه‌ددیر. بوتون بونلارلا یاناشی پئیغمبر(س.آ.و)این ده بیر سیرا حدیسی-شرعیفلرینده قادینلارا قارشی گؤزل داورانماق و اونون فضیلتلری گؤستریلمیشدیر.

عبدالله ابنو آمر (ر.آ)این روایت ائتدیگی بیر حدیسی-شرعیفده رسولوللاه(س.آ.و) بئله بویورموشدور: "سیزلردن ان خئییرلینیز قادینلارینا قارشی ان یاخشی داورانانینیزدیر.”. دیگر بیر حدیسده ایسه رسولوللاه (س.آ.و) بئله بویورموشدور: " ان خئییرلینیز قادینلارینا و قیزلارینا قارشی خئییرلی اولانینیزدیر.”

بورادان گؤروندویو كیمی دینیمیز بیزلره ایلین تكجه بیر گونونده دئییل، دایم قادینلارا و قیزلارا قارشی گؤزل و نزاكتلی داورانماغی بیز موسلمانلار اوچون ان آلی مسئله‌لردن بویورموشدور.

عمومیتله ایسلام گؤزللیك و سئوگی دینی اولماقلا اینسانلاری دایم بیر-بیرینه قارشی شفقتلی اولماغی، بیر-بیرینی سئومیی، بیر-بیریله ده گؤزل و سئوگیله داورانماغی توصیه‌ ائدیر. بوتون بونلار ایسه كلارا چئتكیندن چوخ-چوخ اول، هله ویی عصرده اللهین كیتابیندا بوتون اؤزللیكلری ایله اؤز عكسینی تاپمیشدیر.

جمعیتیمیزده بو گون ده بو جور بایراملارین مووجود اولماسی ایسلام و موسلمان مدنیتینه یاد اولماقلا یاناشی، موسلمانلار طرفیندن اونون بو جور تمتراقلا قئید اولونماسی سؤزوز كی، قوران و سوننه‌یه ضدیر و بو جور بیدتلره قارشی موباریزه آپارماق هر بیر موسلمانین بورجودور.

الله بیز موسلمانلاری قادینلارا قارشی داها ظریف داورانماقدا، اونلارلا عدالتلی اولماقدا یاردیمچی اولسون اینشاللاه. الله بیزیم آنا و باجیلاریمیزی دؤوروموزون كلارا چئتكینلری و اونلارا اوخشایانلارین فیتنه‌سیندن قوروسون، اونلارا هیدایت و نور نصیب ائله‌سین.

ایسلام دینینه گؤره بیزیم 8 مارتی قئید ائتمه‌ییمیز دوغرودورمو؟

سوال: اسسلمون آلئیكوم. ایسلام دینینه گؤره بیزیم 8 مارتی قئید ائتمه‌ییمیز دوغرودورمو؟

جاواب: اللها حمد اولسون.بایراملار همیشه بیر خالقین، بیر جمعیتین دونیا گؤروشونو عكس ائتدیرمكده‌دیر. یعنی بایراما ساده‌جه ایلین موعیین گونونده اینسانلارین بیر یئره توپلاناراق ایلنمه‌سی دئمك دئییل. بایرام توپلومون حیاتا باخیشینی، اینسانا باخیشینی تظاهر ائتدیرن چوخ اهمیتلی بیر واقیه‌دیر.

عینی زاماندا بایراملار جمعیتلرین عقیده‌سینی ده عكس ائتدیرمكده‌دیر. بو گون جمعیتیمیزده بیر چوخ بایراملار دقت ائدیرسینیزسه یاد جمعیتلرین اخلاقینی، حیات طرزینی ده اؤزو ایله برابر گتیریر (مثلا میلاد بایرامی، و س).

موسلمانلار بضا بایراملارلا خصوصی گونلری بیر-بیری ایله قاریشدیریرلار. اینسانلار طرفیندن قئید ائدیلن بعضی گونلر واردیر كی، اونلار بایرام دئییل (مثلا، مؤولود گونو، موستقیللیك گونو و س.). بو گونلری بایرام اولاراق اله آلماق دوزگون دئییلدیر. رسول (س) موسلمانین بایرامی‌نین ایكی اولدوغونو دئییر. بیلدیگیمیز كیمی بونلار قوربانلیق و رامازان بایرامیدیر. بو گونلری ده قئید ائتدیگیمیز واخت دقتلی اولمالیییق. دینی-معنوی دیَرلریمیزه ضد اولان گونلرین قئید ائدیلمه‌سی یول وئریلمزدیر (مثلا، 14 فئورال سئوگیلیلر گونو).

8 مارتا گلینجه اونو دئیه بیلریك كی، بو گون كوممونیست دؤوروندن بیزه یادیگار قالمیشدیر. ذاتاً بو گونون قئید ائدیلمه‌سی‌نین اساسینی قویان كلارا سئتكین ده بیر آلمان كوممونیستی ایدی. دونیادا دا بو گونو قئید ائدنلر اساساً كئچمیش كوممونیست اؤلكلریدیر. بو گونون منطیقینه گؤره همین گون قادینلار خاتیرلانمالی، اونلارا هدیه‌ وئریلمه‌لی و خصوصی حؤرمت گؤستریلمه‌لیدیر. قریبه‌دیر، قادینلارین هر جور آلچالدیلدیغی، بیر رئكلام واسطه‌سینه چئوریلدیگی گونوموزده اینسانلار بیر گون قادینلاری خاتیرلاماقلا وظیفه‌لرینی بیتمیش حساب ائدیرلر.

مارت آیینین 8 – ده قادینلار یادا سالینیر، ایلین سونراكی گونلرینده ایسه اونلار بار و دیسكوتئكالارا چیخاریلیر، موختلیف اؤلكلره جینسی ایستیسمار اوچون گؤندریلیر. قادین بدنی بیر شامپونون، بیر اترین، رئكلام ائدیلمه‌سی اوچون ائكرانلارا، قزئت و ژورنال صحیفه‌لرینه چیخاریلیر. و بونو ائدنلر اوتانمادان 8 مارت گونو قادینلاری تبریك ائدیر.

ایلین بوتون گونلرینده اونلاری ایستیسمار ائدن جمعیت بیر گون اونلاری خاتیرلاییر. اصلینده بو گون قادینلارا تحقیردیر. هئچ شوبهه‌سیز كی، ایسلام منشأ‌یی یاد و ضررلی عقیده‌لردن دوغان بو كیمی بایراملارین قئید ائدیلمه‌سی‌نین علئیهینه‌دیر. ایسلام قادی‌نین بیر گون دیَرلندیریلمه‌سینی ایستمیر، ایسلام قادینلارا ایلین بوتون گونلرینده اونلارین لاییق اولدوغو دیَری، حؤرمتی گؤسترمیی امر ائدیر. الله قورانی كریمده "اونلار (قادینلار) سیزین، سیز ده اونلارین لیباسیسینیز.” (بقره 187) دئیه بویورماقدادیر. یعنی قادین و كیشی بو قدر بیر – بیرینی بئله‌جه تاماملایان مخلوقلاردیرلار. عینی زاماندا قوران "(بو گؤزله‌مه مدتی ایچریسینده) ارلری باریشماق ایسترلرسه، اونلاری گئری آلماغا (هر كسدن) داها چوخ حاقلیدیرلار. (كیشیلرین قادینلار) اوزرینده شریعته گؤره حقوقلاری اولدوغو كیمی، (قادینلارین دا) اونلار (كیشیلر) اوزرینده حقوقلاری واردیر. (بقره 228) - دئیه بویورور.

بو حاقلار ایلین موعیین گونونده دئییل بوتون گونلرینده یئرینه یئتیریلمه‌لیدیر.

اللاه بیزی حاق یولوندان آییرماسین.

جنوبی كورئیادا ایلك ایسلام مكتبی آچیلیر

جنوبی كورئیالی موسلمانلار ایسلامی اؤلكه‌ده داها یاخشی تانیتماق اوچون اؤلكه‌ده ایلك ایسلام مكتبی‌نین یارادیلماسی ایستیقامتینده فعالیتلرینی اینتئنسیولشدیریبلر.

كورئیا تایمس قزئتینده درج اولونان خبره گؤره، جنوبی كورئیانین موسلمان لیدئرلری موسلمان اولمایان شاگیردلرین ده تحصیل آلا بیله‌جیی ایلك ایسلام مكتبی‌نین آچیلماسی اوچون فعالیتلرینی اینتئنسیولشدیریب.

كورئیالی موسلمانلار فئدئراسییاسی‌نین (كمف) باش كاتیبی كیم هوان یون سؤزوگئدن قزئته وئردیگی موساهیبه‌ده اؤلكه‌ده ایسلام علملری‌نین تدریس ائدیله‌جیی یئنی بیر مكتبین آچیلماسی ایستیقامتینده ایش آپاریلدیغینی بیلدیره‌رك مكتبین 2009-جو ایلده فعالیته باشلایاجاغینی قئید ائدیب. یون، تدریس مركزی‌نین سودیه عربیستانی طرفیندن مالیلشدیریلدیگینی بیلدیرمكله یاناشی، تحصیل موسسیسه‌سینده اینگیلیس و عرب دیللری‌نین، ایسلام علملری‌نین تدریسی‌نین نظرده توتولدوغونو دا وورغولاییب.

"جنوبی كورئیادا ایسلامین یاخیندان تانیدیلماسی اوچون تدریس موسسیسه‌سینده درنك آچیلماسی دا نظرده توتولور” - دئیه قئید ائدن باش كاتیب مكتبده موسلمان طلبه‌لرین عبادتلرینی راحت شكیلده یئرینه یئتیره بیلمه‌سی اوچون مسجید اینشا ائدیله‌جه‌یینی ده بیلدیریب. باش كاتیب بونونلا یاناشی، موسلمان اولمایان طلبه‌لره بو باره‌ده هئچ بیر تضییق گؤستریلمه‌یه‌جه‌یینی ده قئید ائدیب.

كورئیا تایمس قزئتی‌نین وئردیگی خبرده 2009-جو ایلده آچیلماسی نظرده توتولان تحصیل موسسیسه‌سینی ایله سودیه عربیستانی، مالایزییا و تایلاندداكی ایسلام تشكیلاتلاری ایله امكداشلیق ائده‌جیی و قئید اولونان اؤلكلرین تحصیل قوروملاری ایله طلبه‌ موبادیله‌سی پروقراملاری‌نین حیاتا كئچیریله‌جه‌یینی ده بیلدیریب.

قئید ائدك كی، یاخین گله‌جكده 150 مینه یاخین موسلمانین یاشادیغی جنوبی كورئیادا بؤیوك بیر ایسلام مدنیت مركزی‌نین آچیلماسی پلانلاشدیریلیر. معلومات اوچون بیلدیرك كی، مالیچی طرف اولان سودیه عربیستانی‌نین كورئیاداكی صفیرلیگی اینشااتین باشلانماسی اوچون ایلكین مرحله‌ده 500 مین دوللار مبلغینده وسایط اؤده‌ییب.

بیسمیلله كلمه‌سی‌نین معجزه‌سی

سورییانین طیبب یؤنلو موختلیف اونیوئرسیتئتلریندن جمعلشن 30 پروففئسوردان عبارت آراشدیرما قروپو 3 ایل بویونجا بیسمیلله ایله كسیلن و بیسمیللهسیز كسیلن حئیوان اتلری آراسینداكی فرقی موعیین ائتمك اوچون خصوصی لاباراتورییا شرایطینده آراشدیرما آپارمیشلار.

علم آداملاری، حئیوان و قوش كسیمی اسناسیندا ایسلام دینینه گؤره یئرینه یئتیریلمه‌سی زروری اولان "بیسمیلله، اللهو اكبر” سؤزونون كسیلن اتلر اوچون نه درجه‌ده اهمیت داشیدیغی‌نین و بیر سؤزله معجزه‌ دئییله بیله‌جك بیر دوروملا قارشیلاشمیشلار.

قروپون آدیندان آچیقلاما وئرن پروف.در. خالید خالوه، آراشدیرمالار اسناسیندا لاباراتورییا شرایطینده بیسمیللهسیز كسیلن دانا، قویون و قوشلارین ات تركیبینده لاختالی قان، چوخالماغا مئییللی اولان باكتئرییالار و میكروبلار موعیین اولوندوغو حالدا، بیسمیلله ایله كسیلن حئیوانلارین اتینین تركیبینده ایسه قان، میكروب و باكتئرییالارا راستلانمادیغینی ایفاده ائده‌رك، آراشدیرمانین بو حئیرت وئریجی نتیجه‌سی اینسان ساغلیغی نؤقطه‌ی-نظریندن طیبب عالمینده بو ساحه‌ده یئنی نالیتلر اولدوغونو وورغولادی.

بیسمیلله ایله كسیلن اتلرین فرقی

آراشدیرما قروپونون دیگر بیر عضوو اولان در.آبدولقادیر دیرانی، آراشدیرما و نتیجه‌لر باره‌سینده بونلاری سؤیله‌دی: "قورانی-كریمده الله آدی ذكر ائدیلمه‌دن كسیلن حئیوان اتینی یئمه‌یین” شكلینده‌كی ایلاهی امرین حیكمتیندن خبرسیز اولان اینسانلارین بو دورومو، منی بو آراشدیرمالارا قاتیلماغا سؤوق ائتدی. بیسمیلله و تكبیر ایله حئیوان كسیمی مؤوضوسوندا آراشدیرمایا باشلاركن، قروپداكی بیر قیسم یولداشلار بو مسئله‌یه سویوق یاناشدیلار. لاكین آراشدیرمالار اسناسیندا هر دفعه‌ الده ائتدیگیمیز حئیرت وئریجی نتیجه‌لر اساسیندا، قروپون بو نمایندهلری‌نین مسئله‌یه ماراقلاری آرتماغا باشلادی.

بیسمیلله و تكبیرله كسیلن حئیوان اتلری، بیسمیللهسیز كسیلن حئیوان اتلری‌نین عكسینه، ات تركیبلرینده قان و میكروبلارین اولماماسی بیسمیلله كلمه‌سی‌نین بیر معجزه‌ اولدوغو قارشیمیزا چیخدی. بیسمیلله ایله كسیلن حئیوانلارا لاباراتورییا شرایطینده میكروب آشكار اولونمادی”

آراشدیرمانین مئتود و تئكنیكی مؤوضوسوندا قروپون باشقا بیر عضوو اولان سورییا اونیوئرسیتئتی‌نین عجزاچیلیق عذره سابیق دئكانی پروف. در. نبیل شرعیف ده اؤز آچیقلاماسیندا بونلاری سؤیله‌دی: "بیسمیلله ایله كسیلن قوش، ایری بوینوزلو و خیردا بوینوزلو هئیولارین اتلریندن و بیسمیللهسیز كسیلن عینی حئیوانلارین اتلریندن نومونه‌لر گؤتوره‌رك خصوصی لاباراتورییادا میكروسكوپیك جیهازلارین آلتیندا 48 ساعت ساخلادیق. 48 ساعتدان سونرا بیسمیلله ایله كسیلن حئیوان اتلری‌نین نومونه‌لری آچیق قیرمیزی گول رنگی آلاركن، بیسمیللهسیز كسیلن ات نومونه‌لری ایسه، قارایا یاخین توند قیرمیزی بیر رنگ آلدی. بوندان علاوه‌ ایسه بیسمیلله ایله كسیلن اتلرده هر هانسی بیر میكروبا دا راست گلینمه‌دی. بیسمیللهسیز كسیلن اتلرین تركیبینده ایسه تام عكسینه اولاراق دایانمادان چوخالان، اینسان اورقانیزمی اوچون ضررلی اولان میكروب و باكتئریالار آشكار اولوندو. ”

ائلئكتریك ایله اؤلدورولن حئیوانلارین اتی

آراشدیرمادا ایسلامی اصولا گؤره كسیلن حئیوانلارین داها آز ازییت چكدیگی و اتلری‌نین ده داها ساغلام اولدوغو قئید اولوناركن، بعضی اؤلكلرده ائلئكتریك ایله اؤلدورولن حئیوانلارین قانی ووجوددا قالدیغی اوچون، بو جور اتلرین داها تئز خاراب اولدوغو بیلدیریلدی. محض بونا گؤره ده بو جور اتلرین تئز بیر زاماندا سویودوجولاردا دوندورولوب محافظه‌ ائدیلیر. بو ایسه اینسان اورقانیزمی اوچون تهلوكه‌ منبعیی حساب اولونور. لاكین ایسلام اصولونا گؤره كسیلن حئیوان اتلرینی ایسه قسسابا گؤندریب آخشاما قدر خاراب اولمادان قالا بیله‌جیی ایفاده ائدیلدی.

آمئریكالی قادین ایسلامی نئجه قبول ائتدی

موسلمان اولموش آمئریكالی نور آوبییئ موسلمان اولانا قدر كئچدیگی حیات یولونو بیزه نقل ائدیر:

"حكایه‌یه هارادان باشلایاجاغیمی بیلمیرم. رسمی اولاراق 2006-جی ایل یانوارین 1-ده سورییانین پایتاختی دمشقده موسلمان اولدوم.

2003-جو ایلده شهادت گتیرمیش، اللها اومیدلریمی و خیاللاریمی عرض ائتمیشدیم. اصلینده هر زامان اؤزومو موسلمان زنن ائدیردیم. آنجاق چوخ شئیدن خبرسیز ایدیم.

اینتئرنئتدن و كیتاب ساتیلان یئرلردن ایسلاملا باغلی اوبیئكتیو كیتابلار آختارماغا باشلادیم. آز دا اولسا دوغرو معلومات الده ائتدیم. لاكین چوخ واخت یانلیش شئیلر اوخودوم. بو، حقیقتی و دؤغرونو الده ائتمه موباریزه‌سی ایدی. قوران و سوننتدن باشقا نه وارسا، هامیسینی ترك ائتمك ایسته‌دیم. نئجه بیر موسلمان اولدوغومو بیلمك اوچون چوخ چالیشدیم. بو، منیم اوچون هم سئوینج، هم ده قلب آجیسی ایدی.

بیر نئچه دفعه‌ یونگول اخلاقلی موسلمانلارلا قارشیلاشسام دا بو، ساده‌جه ایمانیمین داها دا گوجلنمه‌سینه سبب اولدو. هر كسدن اوزاق بیر یئره چكیلیب آغلاماق ایسته‌ییردیم. ایلك واختلار موسلمان كیمی دوغولان اینسانلارین مندن داها اوستون اولدوقلارینی دوشونوردوم. آنجاق حقیقتی و دوغرونو اونلاردان داها یاخشی بیلمه‌ییم منی چوخ تعجبلندیردی. بونو بیلدیكده چوخ پیس اولدوم. موسلمانلارین حقیقتن ده سیخینتی ایچینده اولدوغونو گؤردوم.

محمّد صاففییه آدلی بیر موسلمان قارداش منه چوخ یاردیم ائتدی و من حال-حاضردا كانادادا، تورونتاداكی بئین الخالق موسلمان جمعیتینده (ایمو) اوخویورام. منیم اوراداكی معلمیم ایمام حمید سلیمی قلبلرین ایسلاما یؤنلمه‌سینه وصیله اولان چوخ مؤحترم بیر اینساندیر. الله بو ایكی شخصی جنّتله موكافاتلاندیرسین!

بورادا آدلارینی ذكر ائده بیلمه‌دیگیم بیر چوخ گؤزل اخلاقلی قارداش و باجیلارلا تانیش اولدوم. دوغرو یولدا منه دستك وئردیكلری اوچون الله اونلاردان راضی اولسون!

موسلمان و قئیری-موسلمانلار طرفیندن ایسلام حاقیندا یازیلمیش بیر چوخ كیتاب اوخودوم. چوخ واخت موسلمان عالیملرین علمیندن بحرلندیم. بونونلا یاناشی هر گون علاقه‌ده اولدوغوم و موختلیف مؤوضولاردا اولان ایسلامی معلوماتلاری درك ائدیب یاخشی بیر موسلمان اولماغیما وصیله اولانلار دا وار.

تورونتاداكی عائله‌ حیاتی: حكایه‌می، زننیمجه، اوشاقلیغیمدان آنلاتماغا باشلاییرام. اوشاقلیغیم تورونتونون جنوبوندا داغلیق بیر یئرده كئچیب. ایكی قارداشیمین اولماسینا باخمایاراق اؤزومو تنها حیسس ائدیردیم. تكباشیما اوینایار، خیاللارا دالاردیم. 3-4 یاشلاریندا ایكن حیات و اؤلومله باغلی یاتدیغیم یئرده - یاتاغیمدا دوشونجه‌لره دالدیغیمی خاتیرلاییرام. اللهین صیفتلرینی دوشونوردوم. همچی‌نین، اگر باشقا بیر شخص كیمی دوغولسایدیم، هانسی عائله‌نین عضوو اولاجاغیمی دا چوخ فیكیرلشیردیم. بو یاشدا اولان كیچیك بیر قیز اوچون بو فیكیرلر چوخ بؤیوكدور. عائله‌م بئله تك قالماق ایسته‌مه‌ییمه چوخ تعجبله‌نیردی. بضا بیر آغاجین تپه‌سینه چیخیب ساعتلارلا اورادان ائنمیردیم.

پیس بیر عائله‌ و دوست موحیطی: اوشاق واختی آناملا هردن كیلسه‌یه گئدیردیك. كیلسه‌یه گئتمك، صؤحبتلری دینله‌مك و اوراداكی خاچا باخیب او قوخونو آلماق منه خوش گلیردی. یئتكینلیك چاغینا چاتاندا چوخ آسی بیر قیز اولموشدوم. عائله‌م طرفیندن او قدر ده سئویلمیردیم. آتام ایچكی ایچر و خیردا شئیلردن دولایی بیزی دؤیردی. عائله‌مه و اؤزومه نیفرت ائدیردیم. چوخ پیس دوستلاریم وار ایدی و اونلارلا صفیل بیر حیات طرزی كئچیریردیم. هر زامان یئره باخاراق دانیشیردیم. هئچ كیمین اوزونه باخمیردیم. داواملی اولاراق قورخو ایچینده ایدیم. بیر یئره عاید اولماق حیسسی ایله دوستلاریملا// یولداشلاریملا نشه بئله چكیردیم. اللهین مندن خبردار اولمادیغینی دوشونوردوم. 18 یاشینا چاتاندا ائودن آیریلدیم و دؤولتین سپونسورلوق ائتدیگی بیر قروپلا بیریللیك سیاهته چیخدیم.

ایلك ایش موحیطی: ائوه قاییتدیقدا كوللئجه داخیل اولدوم و اوشاق و گنج زئهین ساغلاملیغی جمعیتینده ایشه باشلادیم. هر جور اوشاق تجاووزونو و پروبلئمینی گؤردوم. منیم قلبیمی و روحومو پارچالایان بیر موحیط ایدی.

ایشله‌مكله یاناشی، اونیوئرسیتئتده فلسفه و پسیخولوگییا اوخویوردوم. 25 یاشینا چاتاندا هم اونیوئرسیتئتی، هم ده ایشی بوراخدیم. اؤزومو هم فیزیكی، هم ده روحی اولاراق برباد وضعیتده حیسس ائدیردیم. چوخ واخت درین بیر سترئس ایچینده اولوردوم.

اینتیهار ائتمك ایسته‌ییردیم: بیر یاز آخشامی اؤزومو اؤلدورمك قرارینا گلدیم. حامامی سلیقه‌یه سالدیم و واننانی قاینار سو ایله دولدوردوم. ائوده‌كی ان ایتی بیچاغی الیمه آلدیم و یونگولجه بیله‌ییمه چكدیم. بیر آز قان چیخدی و او آندا ایچیمه بیر الله قورخوسو دولدو. سول چیینیمده شدّتلی بیر آغیرلیق حیسس ائتدیم. سانكی چیینیمده بیر ال وار ایدی. بوتون خاتیرلادیغیم بوندان عبارتدیر.

بیر نئچه ساعتدان سونرا اویاندیم. گونش چیخمیشدی، یئنی بیر گون دوغموشدو. او گونه قدر چیینیمده بئله بیر یوك حیسس ائتمه‌میشدیم. تكرار كیلسه‌یه گئتمه‌یه باشلادیم. هر بازار گونو آغلادیم. اورادا، آنكلیگان كیلسه‌سینده اولكی حیات یولداشیملا تانیش اولدوم.

بؤیوك قضا: 8 ایل بیر یئرده یاشادیق. سونرا آغیر بیر یول قضاسی كئچیردیم. 2001-جی ایلین مای آیی ایدی. ماشین منی 80 كم/ساعت سرعتله ووردو. بوینوم، كورگیم، چیینیم و دیزلریم جدی شكیلده یارالانمیشدی. موعالیجه‌ اولوندوم. اؤزومو چوخ پیس حیسس ائدیردیم. ائولیلیك حیاتیمین دا سونا چاتدیغینی دوشونوردوم. چوخ قمگین ایدیم.

11 سئنتیابر: 11 سئنتیابردان سونرا حیاتیم بوتونلوكله دیَیشدی. شوكا دوشموشدوم و چوخ برك قورخموشدوم. سانكی الله منه بیر سیلله وورموشدو. بو، باشقا بیر خبردارلیق مئساژی ایدی. بوتون دونیا منیم اوچون دیَیشدی، اینسانلاری و حادثه‌لری داها یاخشی باشا دوشمه‌یه باشلادیم. ایلك اول هامی كیمی من ده قورخموشدوم. داها چوخ مئدیانین منه سؤیله‌دیگی شئیله ماراقلانماغا باشلادیم.

موسلمانلار تئرروریست دئییلدیلر: ایش یئریمده‌كی موسلمان اولان یولداشلاریما باخدیم. بو اینسانلار تئرروریسته بنزمیردیلر. اونلارلا موناسیبت قوردوم. باش وئرن حادثه‌لرین گئوسییاسی سببلری ایله ماراقلاندیم. نه اوچون بیزه نیفرت ائدیرلر؟ سونرا قربین یوز ایللرله اورتا شرق و جنوبی آفریكادا ائتدیكلرینی اؤیرندیم. بیزه نه اوچون نیفرت ائتدیكلرینی اوندا باشا دوشدوم.

بو آراشدیرمالاری آپاراركن ایسلام باره‌سینده ده دوشونمه‌یه باشلادیم. بو باره‌ده آختاریشدا اولدوغوم واخت محمّد صافیه ایله قارشیلاشدیم. منه عرب الیفباسینی، عربجه اساس ایفاده‌لری اؤیرتدی. داها چوخ اؤیرنمك ایسته‌ییردیم. بیر نفر منه قورانین اینگیلیزجه ترجومه‌سینی وئردی. الله كلامی‌نین نورو قلبیمه دولماغا باشلادی. منی او قدر تأثیری آلتینا آلمیشدی كی، بوتون بونلاری اولجه بیلیب سونرادان اونوتموش كیمی زنن ائدیردیم.

موسلمان اولدوقدان سونراكی سیخینتیلار: ایلك آذانی ائشیتدیگیم زامان هؤنكور-هؤنكور آغلادیم. اوخودوغوم هر شئی قلبیمده ایز بوراخیردی. هم نشه، هم ده كدر قایناغی اولوردو. آمان الله، بو كلمه‌لری اوخودوقجا آغلاماق ایسته‌ییردیم.

ایسلام قلبیمی نورلاندیراركن منده‌كی بو دیَیشیكلیكدن دولایی بعضی اینسانلارلا موناسیبتیمده پروبلئملر یاراندی. منه گولدولر، تحقیر ائتدیلر و حدله‌دیلر. دوستلاریمی ایتیردیم، عائله‌مه یاد اولدوم. آنجاق قلبن دوغرو یولدا اولدوغومو بیلیردیم. موسلمان و قئیری-موسلمان یولداشلاریمین منی تعجبلندیرمه‌سی اونلار حاقیندا اومیدلریمین پوچ اولماسی ایله داوام ائتدی. اللهین ایزنی ایله آراشدیریب اؤیرنمه‌ییم داوام ائدیرم. اللها لاییق بیر قول اولماق اوچون دعا ائدیرم. اللهین كؤمیی ایله دوغرو یولدان آیریلمارام و اللهین نزدینده تواضعكار بیر اینسان اولاراق قالارام. آمین!

نور سوره‌سی و من: نور آدینی گؤتوردوم. چونكی نور سوره‌سی منیم اوچون چوخ اهمیتلی بیر سوره‌دیر. "الله گؤیلرین و یئرین نورودور. او، مؤمینلرین قلبینده اولان نورو ایچینده چیراق اولان بیر تاخچایا بنزه‌ییر؛ او چیراق شوشه‌نین ایچینده‌دیر، شوشه ایسه سانكی اینجی كیمی بیر اولدوزدور. او چیراق تكجه شرقه و یا تكجه قربه عاید ائدیلمه‌ین دایم گونش شوالاری آلتیندا قالان موبارك زئیتون آغاجیندان یاندیریلیر. اونون یاغی اؤزونه اود توخونماسا دا سانكی ایشیق ساچیر. بو، نور اوستونده نوردور. الله ایسته‌دیگینی اؤز نورونا یؤنلدیر. الله اینسانلار اوچون مثاللار چكیر. الله هر شئیی بیلندیر”.

منیم حكایه‌م بوندان عبارتدیر. اولا بیلسین، بو، چوخ اهمیتلی و تاریخده هئچ بیر زامان اولمایان شئی دئییل. لاكین من كیچیك بیر قولام و اللهین لوطف دریاسیندا بیر قطره‌ اولاراق هر گون منه وئردیگی هیدایت نورو اوچون شوكر ائدیرم.