حضرتی یوسوف
حضرتی یوسوف دئییلركن ایلك آغلا گلن گؤزللیك، ایففت و مرحمت سیمووللاری اولور. یوسوف گؤزللیگین تیمسالیدیر. یوسوف ایففتین تیمسالیدیر. یوسوف "آیی، گونشی و اون بیر اولدوزو" قارشیسیندا سجده ائتدیرن بیر پئیغمبر مثالیدیر. یوسوف قیسسه‌سی بیر "پئیغمبر نئجه اولمالیدیر؟" سوالی‌نین جاوابیدیر.
حضرتی ایبراهیمین نتیجه‌سی،
حضرتی ایسهاقین نوه‌سی،
حضرتی یاقوبون اوغلودور.
پئیغمبر نسلی‌نین پئیغمبر اؤولادیدیر...
رسولوللاهین ان بؤیوك تسللی اؤرنییدیر...
بو سوره رسولوللاه تایف صفریندن اوزگون حالدا دؤنركن نازیل اولموشدو. سانكی رسولا بیر تسللی وئریردی.
ائی مككه‌نین یوسوفو! تایف سنین قویون، مككه زیندانین، هیجرت مصر یولچولوغون، یسریب سنین مصریندیر [مدینن!]. یوسوفو گؤزله‌ین خوشبخت سونلوق سنی ده گؤزله‌یه‌جك.
قویودان باشلایان یولچولوق سارایدا بیته‌جك.
بو تسللی اؤزونو دوغرولتدو. مككه‌نین یوسوفو مدینه‌نین سولطانی اولدو. و نینكی مدینه‌نین سولطانی، حتی بوتون موسلمانلارین قلبلری‌نین سولطانی اولدو. 14 عصردیر او بو كورسودن هئچ ائنمه‌دی و هئچ ائنمه‌یه‌جك ده...
تایف ایتیردی، مدینه قازاندی.
یوسوفو دا قارداشلاری ایتیرمیشدی، مصر ایسه قازانمیشدی. یوسوف كیمی بیر پئیغمبره قوجاق آچدیغی اوچون مصر خوشبخت اولموشدو، مصر خلاص اولموشدو.
مصر هر زامان فیرعونلارین یوردو اولماییب كی...
یوسوف قیصه‌سی قورآنی-كریمده یالنیز “یوسوف” سوره‌سینده ذكر اولونور. انام و مومینون سوره‌لرینده ایسه اونون ساده‌جه آدی كئچیر.
موفسسیرلرین اتفاق ائتدیكلرینه گؤره یوسوف سوره‌سی مككه سوره‌لریندندیر، رسولوللاهین تایف دؤنوشو، هیجرت اؤنجه‌سی نازیل اولوب. و ایچینده هم مؤمینلره [رسولوللاهین شخصینده]، هم ده موشریكلره مئساژ داشیییر: "سیزی قویویا سالسالار دا، كؤله كیمی ساتسالار دا، زینداندا چوروتمه‌یه چالیشسالار دا بیز سیزی خلاص ائده‌جك، مصره [مدینه‌یه!] سولطان ائده‌جییك."
.
قیصه‌لرین ان گؤزه‌لی
قورآنین سؤیله‌دیگی كیمی بو قیسسه قیسسه‌لرین ان گؤزه‌لیدیر [احسنی قیسساس]. قورآن بیزه “بیز بو قورآنی سنه وحی ائتمكله سنه ان گؤزل هئكایه‌نی دانیشیریق” [یوسوف، 3] دئییر. دیگر پئیغمبرلرین قیسسه‌لری بیر چوخ سوره‌لرده قیسا-قیسا هئكایه‌لر شكیلینده آنلادیلیرسا دا، حضرتی یوسوفون قیسسه‌سی تامامیله یوسوف سوره‌سینده آنلادیلیر و قیسسه‌لرین ان گؤزه‌لی اولاراق وصف ائدیلیر.
هئچ دوشوندوكمو كی:
نه اوچون قورآن یوسوف قیسسه‌سینی قیسسه‌لرین ان گؤزه‌لی اولاراق ذكر ائدیر؟
بوردا دقت یئتیریلمه‌سی واجیب اولان عامل حضرتی یوسوفون فیزیكی گؤزللیگیدیرمی، یا اونون ایففتین، مرحمتین سیموولو اولماسیمی؟
یوسوفو قویویا سالان قارداشلارینی، زیندانا سالان زولئیخانی باغیشلایا بیلمه‌سی ایدیمی بو قیسسه‌نی باشقالاریندان آییراراق قیسسه‌لرین ان گؤزه‌لی ائدن؟
یوسوف قویودان چیخدی، آمما قارداشلاری‌نین ویجدانلاری قویودا قالدی...
اصل فلاكت سیزین قویودا اولمانیز دئییل، اورگینیزین و ذهنینیزین قویودا اولماسیدیر. اصل فلاكت قویویا آتیلماق دئییل، قویویا آتان اولماقدیر... سن اصلینده قارداشینی دئییل، اؤزونو قویویا آتیرسان. باشقا بیر آیه‌ده دئییلدیگی كیمی، “هر كس عملی‌نین گیروووندادیر.”
“دوغروسو، یوسوف و قارداشلاری‌نین [قیصه‌سینده، اؤیرنمك] ایسته‌ینلر اوچون بیر چوخ درسلر وار” [یوسوف، 7]
بیز بو درسی اؤیرنه بیلدیكمی؟
یوسوف زینداندا آزاد ایدی، زولئیخا سارایدا اسیر... آزاد اولا بیلمك اوچون زیندانیمی سئچیریك، اسیر اولماق اوچون ساراییمی؟ بیز یوسوف اولوب زولئیخالاردانمی قاچیریق، زولئیخا اولوب یوسوفلاریمی قوووروق؟ بوردا ایففت شهوت دویماماق دئییل، دویدوغو حالدا بو ایسته‌یه قارشی گلیب، زینادان اللها سیغینا بیلمكدیر. گوناها یاخینلاشماماق اوچون اونا آرخا چئویرمیی باجارماق، گوناها آرخادان گؤینه‌یینی جیردیرا بیلمكدیر.
“منیم زولئیخام یوخدور!” دئمه. زولئیخا بیر قادین اولمایا دا بیلر. بیر مقام، بیر مؤوقئ، پول، مال-مولك، بیر سؤزله دونیا سئوگیسی ده اولا بیلر.
بوتون گوناهلارین باشیندا دونیا سئوگیسی گلمیرمی؟
گوناهامی قاچیریق، گوناهدانمی؟ اونا دقت ائدك.
اگر كؤینه‌یینیز اؤندن جیریلاجاقسا سیز بونو هر كسدن گیزلتمه‌یه چالیشاجاقسینیز. چونكو بو سیزین ائییبینیزدیر و سیز اونو گیزلتمه‌یه جهد ائده‌جكسینیز. یوخ اگر سیزین كؤینه‌یینیزی آرخادان جیردیراجاق بیر ایففته صاحبسینیزسه، بو یالنیز سیزی دئییل، هم ده اطرافینیزداكی اینسانلاری دا اینشا ائدیر. سیز بیر نؤو دعوتچی اولورسونوز. یوسوف زولئیخادان قاچاركن اللها سیغینیر و بونو دیله گتیریر. بو، بیر مؤمینین حالیدیر. یوسوفون تبلیغ مئتودونو زیندان صحنه‌‌سینده ده گؤروروك. زیندان یولداشلاری‌نین یوخوسونو یوزمازدان اول اونلاری بیر اولان اللها دعوت ائدیر و یالنیز بوندان سونرا یوخونو یوزور.
ایمتاحانلاری
حضرتی یوسوف ایلك اول قارداشلاری ایله ایمتاحان اولونور. آتاسی‌نین اونا اولان سئوگیسینی آنلامایان قارداشلاری بو سئوگینی بوغماق اوچون یوسوفو اؤلدورمیی بئله گؤزه آلیرلار. یوسوف اولمازسا، آتالاری یاقوب اونلاری داها چوخ سئور، دئیه دوشونموشدولر. حضرتی یاقوب "دیگر اوغلانلارینی سئومیردی" دئیه بیلمریك. آمما حضرت یاقوب اوغلو یوسوفو داها چوخ سئویردی. او چوخ یاخشی بیلیردی كی، "الله یاقوب سویو اوزرینده‌كی نعمتینی یوسوفلا تاماملایاجاق"
"بئله‌جه، رببین سنی سئچه‌جك، سنه یوخولاری یوزماغی اؤیره‌دجك و اؤز نعمتینی بوندان اول آتالارین ایبراهیمه و ایسهاقا تاماملادیغی كیمی، سنه و یاقوب نسلینه ده تاماملایاجاقدیر. شوبهه‌سیز كی، رببین بیلندیر، حیكمت صاحبیدیر!” [یوسوف، 6]
حضرتی یاقوب كیمسه‌نین بیلمه‌دیگینی بیلیردی. حضرتی یاقوب كیمسه‌نین گؤرمه‌دیگینی گؤروردو. او اوغلو یوسوفو ساده‌جه بیر آتا محبتی ایله سئومیردی، هم ده بیر پئیغمبری سئورجه‌سینه سئویردی. قیسقانجلیقدان "كور" اولان اوغلانلاری بونو بیلمیردی، هاردان بیلردیلر كی...بیلسه‌لردی اللهین تقدیرینه قارشی گلمزدیلر. بونو غؤرمك اوچون باخماق كیفایت دئییل، باخدیغینی دا گؤرمك لازیم ایدی. نئجه كی، حضرتی یاقوب كور گؤزو ایله بونو گؤرموشدو. یوسوفون ساغ اولدوغو خبرینی آلمامیشدان اؤنجه اونو عطیرینی اوزاق مصر ویلایتیندن دویموشدو. اونون فیزیكی گؤزو كور اولموشدوسا دا قلب گؤزو گؤروردو...
یوسوف قارداشلارینی باغیشلادی... چونكو اونون دا قلب گؤزو آچیق ایدی. قویودا ترك ائدیلركن اللهدان وحی آلمیش، بونو بیر سیناق اولدوغونو آنلامیشدی. او دا قارداشلاری‌نین گؤره بیلمه‌دیگینی گؤرموشدو. قویودا ترك ائدیلمه‌یینه عصیان ائتمه‌دن اللهین تقدیرینه بویون ایمیشدی.
یوسوفون ایكینجی ایمتاهانی كؤله كیمی ساتیلماق ایدی. كؤله كیمی ساتیلدی، آمما هئچ بیر زامان كؤله اولمادی... كؤله اولا بیلمزدی. چونكو او بیر "قول!" ایدی و بو قوللوغونون یولوندا بوتون ایمتاهانلارا لاییقی ایله صبر ائدیردی.
اوچونجو ایمتاحان بیر قادیندان - شهوتدن گلدی. بلكه ده بوتون حدئییل، مشرو اولمایان شهوته "یوخ!" دئییردی. و بوندان اللها سیغینیردی.
قارداشلاری اونو قویویا آتاركن او بیر مظلوم ایدی. ظلمه اوغرامیشدی.
كؤله كیمی ساتیلاندا او سئچیم ائده بیلمه‌میشدی. بورادا دا تسلیمیت گؤستره‌رك قدره بویون ایمیشدی.
زولئیخایا آرخا چئویرنده ایسه یوسوفون سئچیم حاقی وار ایدی. بورادا سئچیمی او ائدیردی. و یوسوف زیندانا هیجرت ائتدی. زولئیخانین تله‌سینه دوشمه‌مك اوچون رببیندن یاردیم ایسته‌دی، اونا سیغیندی.
زیندان یوسوفون سون ایمتاهانی اولدو. بورادا دا عصیان ائتمه‌دی. چونكو بونو اؤزو سئچمیشدی. زیندان زولئیخادان گلن ایمتاهاندان چیخیش یولو ایدی. بوتون ایمتاهانلاری‌نین بیر گون خوشبخت سونلوقلا بیته‌جه‌یینی بیلیردی. و بیر گون گؤزله‌دیگی گون گلدی.
یوسوف، اونو زینداندان آزاد ائتمه‌یه گلن كرالین آداملاریندان ایسه بیر خاهیش ائتدی. گوناهسیزلیغینی اعتراف ائتسینلر، اوندان سونرا او زیندانی ترك ائده‌جك. كیمسه‌نین گؤزونده لكه‌لی قالماق ایستمیردی. یوسوفون مقصدی اؤزونه براعت قازاندیرماق دئییلدی، حاقی، عدالتی برپا ائتدیرمك ایدی.
یوسوفون یوخوسو سونوندا گئرچكلشدی. اونا "سجده" ده ائتدیلر. بونو الله اوچون ائدیلن سجده ایله قاریشدیرماق اولماز. بو ملكلرین آده‌مه ائتدیكلری سجده‌نین (تزیم) عینیسی ایدی. یوسوفون یوخوسو بوتون ایمتاهانلارینی لاییقی ایله وئردیكدن سونرا گئرچكلشدی...
سوره سون آیه‌لرینده “بو، هر كسه ساده‌جه بیر خاتیرلاتمادیر” دئییر. [یوسوف، 104] بیزه بیر هئكایه دانیشیر و “بو ساده‌جه خاتیرلاتمادیر” دئییر... بیزه گؤزل بیر هئكایه دانیشیر و خاتیرلاتمادیر دئییر. خاتیرلاتدیقلاری ایسه عیبرتلیك اؤرنكلردیر: اللهین تقدیرینه قارشی چیخما، كؤله اولما، اخلاقلی، ایففتلی اول كی، سنه شر آتا بیلمه‌سینلر، بضا حقیقی آزادلیق اوچون زیندان چیخیش یولو اولا بیلیر...
"یوسوف قیسسه‌سی" قیسسه‌لرین ان گؤزه‌لیدیر.
یوسوف سوره‌سی بیزه باشدان سونا قدر حضرتی یوسوفون قیسسه‌نی آنلادیر. یوسوفون یوخوسوندان باشلایان هئكایه اونون یوخوسونون رئاللاشماسی ایله سونا چاتیر.
الله دیله‌دیگینه ساده‌جه “اول!” دئیر. سیز اونو قویویا سالسانیز دا، زیندانا آتسانیز دا اللهین ایراده‌سینه مانع اولا بیلمزسینیز.
ایكی
بو قیسسه‌ده قریبه بیر ایكیلیك وار. یوسوف دا یوخو گؤرور، مصر كرالی دا.
بیرینجی "یوخو" یوسوفو قویویا سالیر، ایكینجی یوخو یوسوفو زینداندان چیخاریر.
زیندان یولداشلاری‌نین ایكیسی ده یوخو گؤرور.
یاقوب دا یوخو یوزور، یوسوف دا.
قارداشلارین دا دلیلی كؤینكدیر، زولئیخانین دا. سوندا ایكیسی ده یاقوبا وئریلیر. بیری “یوسوف اؤلدو!” دئیه گتیریلركن، او بیری "یوسوف ساغدیر" مئساژینی داشیییر. بیری یاقوبو بو حسرتدن كور ائدركن، او بیری وصالدان خبر وئره‌رك كور گؤزلرینه ملهم اولور.
یوسوف زیندانا "ایكی" دفعه آتیلیر؛ بیری زولئیخا طرفیندن، دیگری یوخوسونو یوزدوغو زیندان دوستوندان اونو كرالین یانیندا خاتیرلاتماسینی ایسته‌دیگینده... یوسوف بیر آنلیق یانلیش ائدیر. و بو اونا باها باشا گلیر. یاردیمی اللهدان دئییل، زیندان دوستوندان ایسته‌ییر. الله دا عوضینده اونو داها بیر نئچه ایل اوردا ساخلاییر. زیندان یولداشی كرالین یوخو گؤرمه‌سینه قدر یوسوفو “اونودور”.
یوسوفون قویویا دا آتیلماسی‌نین سببی سئوگی ایدی، زیندانا دا. قارداشلاری اونو آتالارینا قیسقاناراق قویویا آتیر، زولئیخا اونون سئوگیسینه آرخا چئویردیگی اوچون زیندانا آتیر...
قارداشلاری دا گوناه ایشله‌دی، زولئیخا دا... اونلار دا گوناهلارینی اعتراف ائدیب تؤوبه ائتدیلر، زولئیخا دا... یوسوف دا هر ایكیسینی باغیشلادی.
یوسوف دا پئیغمبر ایدی، آتاسی یاقوب دا...
هیجرت
هر پئیغمبرین حیاتی‌نین بیر هیجرت دؤنمی وار. یوسوفون هیجرت یولچولوغو قارداشلاری‌نین اونو آتدیغی قویودان باشلادی... “بیر موهاجیر نه ائده بیلر؟!” دئینلر یوسوفا باخسین. قویویا آتیلماق، كؤله كیمی ساتیلماق، ایففت قارشیلیغی زیندانا ترك ائدیلمك... بوتون بونلار مانعه اولا بیلمز و بیلمه‌دی ده. اولسا-اولسا ساده‌جه "اقتدار" یولچولوغوندا بیر ایمتاهاندیر. یوسوف بو ایمتاهانی اوز آغلیغی ایله وئردی. قویویا ترك ائدیلركن رببی‌نین مئساژینی آلان یوسوف [یوسوف، 15] زولئیخانین شرعیندن ده رببینه سیغیندی [یوسوف، 23]، رببینه هیجرت ائتدی.
بوتون اولانلار اللهین مورادی‌نین گئرچكلشمه‌سی اوچون ایدی. حضرتی یوسوف بو ایلاهی سسئناریده “قول!” رولونو اوینامیش، قارداشلاری و زولئیخا ایسه یانلیش رول سئچمیشدیلر. یوسوفون ایففتی و اهوی سایه‌سینده اونلار سهولرینی آنلامیش و گوناهلارینی اعتراف ائتمیشدیلر. بوتون هیجرتلر كیمی حضرتی یوسوف دا هیجرتی قلبه ایله بیتمیش، اونا خیانت ائدنلر سوندا تزیم مقصدی ایله اونا سجده ائتمیشدیلر. بورداكی سجده حضرتی آده‌مه اوستونلوك تیمسالی اولاراق ائدیلن سجده ایله عینیدیر. بیر زامان ملكلر ده آده‌مین اوستونلویو قارشیسیندا اونا سجده ائتمیشدیلر. حضرتی یوسوفا دا سجده ائدیلدی.
رببی اونو سئچه‌رك اوستون ائتدی. چونكو او، “یاخشیلیق ائدنلری بئله موكافاتلاندیریر” [یوسوف، 22]
حضرتی یوسوفون قویودان مصره سولطان اولاراق گئتمه‌سی قویویا آتیلانلارا بیر موژده وئریر:
ائی دؤورونون یوسوفو! سولطانلیغا گئدن یول بضا قویولاردان، بضا زیندانلاردان، بضا ده كؤله اولماقدان كئچیر. اگر سن دونیا آدلی زولئیخانا آرخا چئویره بیله‌جك بیر ایففته صاحبسنسه اوندا امین اول كی، بیر زامان موطلق سن ده دؤورونون مصرینه سولطان اولاجاقسان...
