باخیش
چهارشنبه 11 مرداد 1391
بؤلوم | اوروج یازار : نژادمحمد

رامازانیمیز هدر گئتمه‌سین

بیریمیز حكیمه گئتسك، موعیین خسته‌لیكدن و یا آغریدان شیكایت ائتسك، چوخ گومان كی، حكیم اول بیزی موایینه ائدیب، سونرا دیاقنوز قویاجاق. تام اولاراق خسته‌لیگیمیزین سببینی آیدینلاشدیرماق ایسته‌یه‌جك. اوندان سونرا ایسه موناسیب بیلدیگی درمانی و موعالیجه‌‌ اصولونو یازاجاق. طبیعی كی، یازدیغی درمانلارین دا قبولئدیلمه اوسلوبونو باشا سالماغی اونوتمایاجاق. مثلا، بو درمانی یئمكدن سونرا، بو درمانی یئمكدن یاریم ساعت اول، بو درمانی گونده 3 دفعه‌‌، بو درمانی گونده بیر دفعه‌‌، فیلان درمانی یاتمامیشدان اؤنجه و س. درمانلاری موطلق توصیه‌‌ ائتدیگی فورمادا و واختدا دقیقلیكله قبول ائتمیی برك-برك تاپشیردیقدان نئچه گون سونرا اونا تكرار مراجعت ائتمه‌ییمیزی گؤزله‌یه‌جك.

وصف اولونموش موعالیجه‌‌ مدتی بیتر-بیتمز خسته حكیمین یانینا گلركن سیزجه، حكیمین ایلك سوالی نه اولا بیلر؟! یقین كی، “ایندی نئجه‌سن، یاخشیلاشمیسانمی؟ یاخشی اولوبمو سههتین؟ دیَیشیلیبمی؟” – اولاجاقدیر. آردینجا دا درمانلاری تام دقیق یازدیغی فورمادا و واختلاردا قبول ائدیب-ائتمه‌دیگینی بیر داها دقیقلشدیره‌جكدیر. البته‌‌ ایلك سوال خسته‌نین یاخشیلاشماسی و ساغالماسی حاقیندا اولمالیدیر. چونكی ائله اساس هدف ده بودور، درمانلار ایسه هدفه و مقصده چاتماق اوچون ساده‌جه بیر واسطه‌‌دیر.

بو جور آدی و ساده بیر پروسئدوردا هئچ كیم موباهیسه و ایختیلاف ائتمسه ده چوخ تأسف كی، عبادتلره گلدیكده ایش تامامیله باشقا مجرایا یؤنه‌لیر و بو مسئله‌‌ده هئچ بیر اتفاقا گله بیلمیریك. او عبادتلر كی، بیزیم داخیلیمیزی، اخلاقیمیزی و معنویاتیمیزی یاخشیلاشدیرماق و دوروستلشدیرمك اوچوندور.

قایمیز، یارادیلیشیمیزین سببی، مقصدی...

الله-تعالی بیزی یارادیب یئر اوزونده یئرلشدیریب كی، بؤیوك بیر مسئولیتی حیاتا كئچیرك، معبودوموز اولانا اطاعت ائدك، تام اولاراق اونا تسلیم اولاق، اونون امرلرینه تابع اولاق، یالنیز اوندان ایسته‌یك، یالنیز اونا گوونك، توككول ائدك، یالنیز و صرف اونون ریزاسی اوچون ایش گؤرك، اونو سئوك، اونو اوستون توتاق، اونو راضی سالاق، بیر سؤزله عبادتله مشغول اولاق. بونلارین اولماسی دا قلبیمیزین دیری قالماسی، قلبیمیزین حیاتی و اونون دونیا سئوگیسیندن، نفسین تضییقیندن قورتولماسی اوچوندور.

قلبیمیزین حیاتی و دیری قالماسی، معبودونا تام تابع اولا بیلمه‌سی اوچون ده الله-تعالی بیزلری دوغرو واسطه‌‌لره یؤنلندیرمیشدیر. الله-تعالی قورآنی-كریمده بیزه امر ائده‌رك بویورور كی؛ “ائی اینسانلار! سیزی و سیزدن اولكیلری یاراتمیش رببینیزه عبادت ائدین كی، موتتقی اولاسینیز! (اللهدان قورخوب پیس عمللردن چكینه‌سینیز!)” (ال-بقره، 21). پیس عمللردن چكینه‌رك، تمامیله رببیمیزین امرلرینه تابع اولماق اوچون عبادت ائتمه‌لی‌ییك. موختلیف جور عبادتلر نَیه گركدیر، نه دیَرلری وار؟!

ناماز - “حقیقتن، ناماز (اینسانی) چیركین و پیس عمللردن چكیندیرر.” (ال-عنكبوت، 45)

زكات، صدقه‌‌ - “اونلارین ماللاریندان صدقه‌‌ (زكات) آل. بونونلا اونلاری تمیزله‌میش، پاك ائتمیش (ماللارینا بركت وئرمیش، عمللری‌نین ثاوابینی آرتیرمیش) اولارسان.” (ات-تؤوبه، 103)

ذكر – “بیلین كی، قلبلر آنجاق اللهی ذكر ائتمكله راحتلیق تاپیر.” (ار-راد، 28)

اوروج – “ائی ایمان گتیرنلر! سیزدن اولكیلره واجیب ائدیلدیگی كیمی، سیزه ده اوروج توتماق واجیب ائدیلدی كی، بلكه (پیس عمللردن) چكینه‌سینیز.” (ال-بقره، 183)

هر نه جور عبادت اولور-اولسون، اونا بیزی الله یؤنلندیریبسه، او بیزه بویوروبسا، او عبادت نؤع بیر واسطه‌‌دیر، هانسی كی، بیزی اؤنه آپاراجاق، اللها طرف چكجك و اونا یاخینلاشدیراجاق. بونونلا دا بیز یارادیلیشیمیزین هدفینده دوران قایه‌نی حیاتا كئچیرمیش اولاریق. ائتدیگیمیز عبادتلرین هر بیر حركتی بئله اللها یاخینلاشماق اوچون بیر واسطه‌‌دیر. “سجده ائت و (اللها) یاخینلاش!” (ال-علق، 19).

اللها سانكی اونو گؤرورسنمیش كیمی عبادت ائت!

بس بو جور ائده بیلمه‌دیكده نه اولور كی؟! عبادتین اؤزیی ایتیر. عبادته بو جور یاخینلاشمادیقدا عبادتین یالنیز شكلی قالیر، هدف او اولور كی، نه جور اولور-اولسون بو عبادت یئرینه یئتیریلسین، ادا اولونسون. عبادتین اساس مئیوه‌سی و مقصدی ایسه قئیبه چكیلیر، تأثیری گؤرسنمیر. اوندا بنده هئچ اللها یاخینلاشا دا بیلمیر، اونا دوغرو گئدن یولدا یاریشانلارین سیراسیندا بئله یئر توتمور. نه ایمانیندان حزز آلا، نه عبادتی‌نین شیرینلیگینی حیسس ائده بیلیر، نه ده اؤز خاصیت و اخلاقیندا دیَیشیكلیك موشاهیده اولونور. بو جور حاللار بضا ائله تهلوكه‌‌لی اولور كی، قارشینداكی اینسانین ایكیلی شخصیتینی آنلاماقدا چتینلیك چكیرسن. بیر ده گؤرورسن كی، چوخ ناماز قیلان، همیشه مسجیده گئدیب-گلن، اوروج توتان، حجه گئدن اینسان امانته خیانت ائدیر. دونیا مالینا و لذتینه ائله باغلی اولور كی، اینسانلارلا پیس رفتار ائدیر، یالان دانیشیر و هامییا حسد آپاریر. شخصیتی‌نین بو جور منفی علامتلری نَیه دلالتدیر؟! ائتدیگی عبادتلرین اونا بیر فایداسی اولوبمو، هئچ ایمانی ساغلامدیرمی، دوغرو و دوروست بیر نتیجه، یا تأثیر ائدیبمی اونون قلبینه؟! بئله یئرده پئیغمبرین (س.آ.س) سؤزونو خاتیرلاماماق مومكون دئییل؛ “اوروج توتان وار كی، توتدوغو اوروجدان اونا چاتان آج-سوسوز قالماغیدیر، ائله ناماز قیلان وار كی، اونا اداسیندان چاتان یالنیز یورغونلوق و اذیتیدیر.”

عبادتیمیزین نه اؤزو، نه ادا فورماسی، نه شكلی نه ده ائتدیگیمیز خئییر عمللرین ماتئریاللاری الله اوچون ماراقلیدیر؟! “اونلارین نه اتی، نه ده قانی، اللها چاتماز. اونا یالنیز سیزین تقوانیز چاتار.” (ال-حج، 37)

ابن عباس دئمیشدیر كی؛ “تفككورله قیلینان 2 روكت قناعتجیل ناماز، بوتون گئجه‌نی تفككورسوز قییامدا كئچیرمكدن خئییرلیدیر.”

اللها یاخینلاشماق قلبلرله مومكوندور!

باخاق بیز موسلمانلارین ایندیكی حالینا، حال-حاضركی وضعیتینه!

عبادتلرین بیر تأثیری حیسس اولونورمو؟!

عبادت ائدنلرین سایینا باخاق، گوندن-گونه چوخالیر، دین-ایمانا گلیرلر. لاكین اوروج توتان، صدقه‌‌ وئرن، حجه گئدنلرین سایی آرتسا دا، نتیجه‌سینی گؤره بیلمیریك. ناماز قیلان بیر بنده اوچون، اؤز منفتینی الدن وئرمه‌مه‌سی نامینه یالان دانیشماق نئجه ده اوجوزلاشیب. هر گون قورآن اوخویان، قورآن ازبرله‌ین، قورآن علمینی آلان آداما باخیرسان، اخلاقیندا ذره‌‌ قدر ده قورآنین دیقته ائتدیگی اخلاق و رفتاردان بیر شئی گؤرسنمیر.

قورآن اوخوماق، اونو تیلاوت ائتمك عظمتلی بیر عبادتدیر. بو عبادت قلبلره حیات بخش ائدیر، نورلاندیریر، شفا وئریر، ساغالدیر. ایندیكی گونوموزده ایسه قورآن آراشدیریلمادان، درك ائدیلمه‌دن، معناسینا گیریشمه‌دن ساده‌جه دیلله تلفّوظ اولونان سؤزلره چئوریلمیشدیر. قایمیز او اولوب كی، فاتیحه‌‌دن خطمه قدر ان قیسا زاماندا تیلاوتی نئجه بیتیرك. چوخلاری دا بونو ائتمه‌نین سببی اولاراق پئیغمبریمیزدن (س.آ.س) بو حدیثی سیتات گتیریرلر؛ “كیم اللهین كیتابیندان بیر حرف اوخویارسا، اونا 10 حسنت (ثاواب) یازیلار...”

بس الله-تعالینین بیزه بویوردوغو؟! “(بو) موبارك كیتابی، (اینسانلارین) اونون آیه‌لرینی دوشونوب آنلاماسی و عاغیل صاحبلری‌نین ده اوندان عیبرت گؤتورمه‌سی اوچون سنه نازیل ائتدیك.” (ساد، 29)

“مگر اونلار قورآن حاقیندا دوشونمورلرمی؟ یوخسا قلبلری قیفیللیدیر؟” (محمّد، 24)

ابن هاببان روایت ائدیر كی، بیر گون رسول الله (س.آ.س) گؤرور كی، بیر دسته سهابه قورآن اوخویور، اونلارا مراجعت ائدیب بئله دئییر؛ “اللها حمد اولسون كی، اونون بیر تك كیتابی وار. سیزلرین آراسیندا خئیرخاهلارینیز وار، سیزلردن قارادریلی و قیرمیزی دریلر ده وار، قورآنی اوخویون! اوخویون، چونكی قوملر گله‌جك كی، اونو (قورآنی) اوخویاجاقلار، حرفلرینی اوخدا یای توتان كیمی دقیق توتاجاقلار آمما بوغازلاریندان آشاغی كئچمه‌یه‌جك، (قورآنین تیلاوت) ثاوابینا تلسه‌جكلر آمما اونو (قورآنی) تمكینله اوخومایاجاقلار.”

پئیغمبریمیزدن (س.آ.س) روایت اولونان حدیثلرین بیرینده ده بئله بویورولموشدور؛ “سیزدن بیرینیز گئجه‌نین بیر حیصه‌‌سینده اویانیب، باشا دوشمه‌دیگی دیلده قورآنی اوخویار و نه دئدیگینی آنلامازسا، یاخشیسی بودور كی، گئتسین یاتسین.” (ساهیه ال-جامی اس-ساغیر 717)

ابن هیبباندان باشقا بیر حدیث ده روایت اولونور كی؛ "آلی عمران سوره‌سی‌نین بو آیه‌سی نازیل اولاندا “گؤیلرین و یئرین یارادیلیشیندا، گئجه و گوندوزون ایختیلافیندا عاغیل صاحبلری اوچون آیه‌لر (ایشاره‌لر و معجزه‌‌لر) واردیر.” رسول الله (س.آ.س) بئله دئدی كی، وای اولسون بو آیه‌لری اوخویوب تفككور ائتمه‌یه‌نین حالینا!"

عبدالله ابن مسعود دئمیشدیر كی؛ قورآنی شعر كیمی اوخومایین...

الی بین ابو طالب بویوروب كی؛ بیر اوخونوشدا كی دوشونمه یوخدور، اوندا خئییر ده یوخدور!

بو، او دئمك دئییل كی، قورآنی-كریمین تیلاوتینی آزالتماق لازیمدیر، اساس مسئله‌‌ عبادتین گؤزل و تام شكیلده یئرینه یئتیریلمه‌سیدیر. اوركدن و قلبدن گلمه‌ین، اوركده یئر توتمایان، اوره یه تأثیر ائتمه‌ین، خئیره دوغرو دیَیشدیرمه‌ین عبادتین نه معناسی وار كی؟!

قلب حیسس ائتمه‌لیدیر...

عبادتلر قلبین دیری قالماسی اوچون موختلیف واسطه‌‌لردیر. تمیز، دوغرو، دوزگون، دوروست، گؤزل و ساغلام عبادت اوره یه حیات و حیات دولوسو راحتلیق بخش ائده بیلر. بونون خاریجینده اولان عبادت ایسه شكیل، فورما، ریتوال و یا عادت كیمی قالیر. چوخ گومان كی، بئله عبادت ائده‌نین ده داخیلی دئییل، خاریجی گؤرونوشو فرقله‌نیر.

ناماز قیلاركن ان اؤنملی اولان قلبین حیسس ائتمه‌سی، قارشیسیندا دورولانین عظمتینی درك ائده‌رك تیتره‌مه‌سی، اوخونولان آیه‌لری تفككور ائتمه‌سی، روكو و سجده‌لرده تمكینلی اولماسی و تام اؤزونو نامازا حصر ائتمه‌سیدیر.

همچی‌نین ذكر ائتمك ده، اللهی آنماق، گوناه و تقسیرلری خاتیرلایاراق خجالت و پئشمانچیلیق چكمك، باغیشلانما دیله‌مك، مغفیرته احتیاج دویماق، مرحمت ایسته‌مك، اونون عظمتینی و شنینی تعریف ائتمك و قلبی بو ذكرلرده اریتمكدیر.

بونا اویغونلاشدیراراق اوروج، صدقه‌‌، یاردیم ائتمك، ایفتار وئرمك و سایره كیمی بوتون خئییر عمللری بو جور ائتمك گركدیر.

رامازان آیی..!

بو فورصتدن لاییقینجه ایستیفاده ائدك!

الله بیزی شكیل و فورمادان باشقا هئچ بیر شئی دیَیشمه‌ین عبادتلردن قوروسون!

عبادتلر اخلاقیمیزی، نفسلریمیزی، فیكیر و دوشونجه‌لریمیزی، حالیمیزی و وضعیتیمیز، عمل و رفتارلاریمیزی موسبته دوغرو دیَیشدیرسین!

الله بیزه ائله بیر عبادت نصیب ائتسین كی، اونون حقیقی حیكمت و مقصدلرینه نایل اولا بیلك!

آمین!