پئیغمبریمیزین (س.آ.و.) ان بؤیوك معجزهسی
هارون یهیا
پئیغمبریمیزین (س) ان بؤیوك معجزهسی قۇرانی-كریمدیر. الله 14 عصر بۇندان اول اینسانلارا یوْلگؤسترن بیر كیتاب اوْلان قۇرانی-كریمی گؤندرمیش و بۆتون بشری اوْنا تابع اوْلاراق خلاص اوْلماغا دعوت ائتمیشدیر. رببیمیز قۇران حاقیندا: «حالبوكی بۇ قۇران عالملره آنجاق بیر اؤیود-نصیحتدیر!» («قلم» سۇرهسی، 52)، - دئیه بۇیورموشدور.
قۇران گؤندریلدیگی گۆندن بۇ گۆنه كیمی هر دؤورده یاشایان هر بیر اینسان قروپونون باشا دۆشه بیلهجیی آسان و آنلاشیقلی بیر دیله مالیكدیر. الله قۇرانین بۇ اۆسلوبونو «آند اوْلسون كی، بیز قۇرانی عیبرت آلماق اۆچون بئله آسانلاشدیردیق...» («قمر» سۇرهسی، 22) آیهسی ایله خبر وئرمیشدیر. همچینین قۇرانین ادبی دیلینین مۆكممللیگی، بنزرسیز اۆسلوب خۆصوصیتلری و اؤزونده ائهتیوا ائتدیگی اۆستون حیكمت ده اوْنون اللهین سؤزو اوْلماسینین دلیللریندندیر.
قۇرانین بۇ خۆصوصیتلری ایله یاناشی، اوْنون اللهین سؤزو اوْلدوغونو تسدیق ائدن چوْخسایلی معجزهوی طرفلری ده وار. بۇ خۆصوصیتلردن بیری بیزیم آنجاق خخ و خخی عصرلرین تئخنوْلوْگییاسی ایله چاتدیغیمیز بعضی علمی حقیقتلرین تخمینن 1400 ایل اول قۇراندا بیلدیریلمهسیدیر. قۇرانین مۆختلیف آیهلرینده چوْخ آیدین و حیكمتلی اۆسلوبلا قئید ائدیلن بعضی علمی حقیقتلر آنجاق سوْن دؤورلرین تئخنوْلوْگییاسی ایله كشف ائدیلمیشدیر. قۇرانین گؤندریلدیگی دؤورده علمی شكیلده الده ائدیلمهسی مۆمكون اوْلمایان بۇ بیلگیلر قۇرانین اللهین سؤزو اوْلدوغونو بیر داها تسدیق ائدیر.
قۇرانین نازیل ائدیلدیگی وێی عصرده عرب جمعیتی علمی مسئلهلر بارهده سایسیز خۇرافاتا و باتیل ائتیقادا مالیك ایدی. كایناتی و طبیعتی تدقیق ائدهجك تئخنوْلوْگییایا مالیك اوْلمایان عربلر نسیلدن-نسله اؤتورولن افسانهلره اینانیردیلار. مثلا، اوْنلار گؤیون داغلارین سایهسینده دایاندیغینی گۆمان ائدیردیلر. بۇ اینانجا گؤره، دۆنیا دۆزدور و هر ایكی طرفدهكی هۆندور داغلار سۆتون كیمی گؤی قۆببهسینی ساخلاییر. آنجاق عرب جمعیتینین بۆتون بۇ باتیل اینانجلاری قۇرانین گۆجو ایله آرادان قالدیریلدی. مثلا، «گؤیلری، گؤردویونوز كیمی، دایاقسیز اوْلاراق یۆكسلدن محض اللهدیر...» («رد» سۇرهسی، 2) آیهسی گؤیون داغلارین سایهسینده یۆكسلدیگی اینانجینی آلت-اۆست ائتدی. بۇنون كیمی داها بیر چوْخ مسئلهده همین دؤورده بیلینمهین مۆهوم معلوماتلار قۇراندا اینسانلارا خبر وئریلدی. اینسانلارین آستروْنوْمییا، فیزیكا، بیوْلوْگییا و س. علملر حاقیندا چوْخ آز معلوماتلارینین اوْلدوغو بیر دؤورده گؤندریلن قۇران اؤزونده كایناتین یارادیلیشیندان اینسانین یارادیلماسینا، آتموْسفئرین قۇرولوشوندان یئر اۆزوندهكی سیستملره قدر بیر چوْخ مسئلهلر بارهده چوْخ واجیب معلوماتلاری ائهتیوا ائدیر (اطرافلی معلومات اۆچون هارون یهیانین ائلشاد میری طرفیندن آذربایجان دیلینه ترجومه ائدیلمیش «قۇران معجزهلری» آدلی كیتابینا مۇراجعت ائده بیلرسینیز).
قۇران بۆتون كایناتی یوْخدان یارادان، هر شئیین ان دوْغروسونو بیلن اللهین سؤزودور. اوْ، هر بیر اینسانین باشا دۆشهجیی، ساده و آنلاشیقلی بیر اۆسلوبا و بنزرسیز حیكمته مالیكدیر. الله قۇرانی اینسانلارین اوْخویوب باشا دۆشمهلری، اوْرادا یازیلانلاری اؤیرنمهلری، بۆتون كایناتی یوْخدان یارادان رببیمیزی تانیمالاری، اوْنا نئجه قۇللوق ائدهجكلرینی بیلیب چكینمهلری اۆچون گؤندرمیش، فرقلی مثاللارلا آیهلرینی بیر-بیر و مۆختلیف شكیللرده آچیقلامیشدیر. اللهین «...بیز كیتابدا هئچ بیر شئیی نظردن قاچیرمادیق...» («انام» سۇرهسی، 38) آیهسینده ده بیلدیردیگی كیمی، قۇران قۆسورسوزدور. هم دۆنیا حیاتی، هم ده آخیرت حیاتی ایله باغلی بیر چوْخ تفررواتلار قۇراندا چوْخ حیكمتلی شكیلده آچیقلانمیشدیر. الله «حقیقتن سیزه ائله بیر كیتاب نازیل ائتدیك كی، اوْ، سیزدن اؤترو بیر شرفدیر. مگر درك ائتمیرسینیزمی؟» («انبییا» سۇرهسی، 10) آیهسی ایله ده بۇ حقیقتی بیلدیریر.
قۇرانین ان مۆهوم خۆصوصیتلریندن بیری ده اوْنون گۆنوموزه قدر هئچ بیر دیَیشیكلییه مروز قالمادان، پئیغمبریمیزه (س) وحی ائدیلدیگی شكیلده بیزه گلیب چاتماسیدیر. الله بۇ حقیقتی قۇراندا «شۆبههسیز كی، قۇرانی بیز نازیل ائتدیك و سؤزسوز كی، بیز ده اوْنو قوْرویوب ساخلایاجاغیق!» («هیجر» سۇرهسی، 9) آیهسی ایله خبر وئرمیشدیر.
معلوم اوْلدوغو كیمی، قۇراندان اولكی حاق كیتابلار گؤندریلدیگی وضعیتده قالمامیش، قوْرونمامیش و تحریف ائدیلمیشدیر. بۇ كیتابلارا اینسانلار طرفیندن مۆختلیف علاوهلر ائدیلمیش، بعضی یئرلری یا دیَیشدیریلمیش، یا دا تامامیله چێخاریلمیشدیر. پئیغمبریمیزه (س) ایسه هر دفعه وحی گلنده همین وحیلر رببیمیزین بیر معجزهسی شكلینده اوْنا ازبرلهدیلمیشدیر. پئیغمبریمیز (س) ایسه وحیدن درهال سوْنرا سهابهلرین آراسیندا «وحی كاتیبلری» دئییلن شخصلره قۇرانی یازدیرمیشدیر. بئلهلیكله، قۇران یازیلی صۇرتده قوْرونوب-ساخلانمیشدیر. هز.ابو بكیرین دؤورونده قۇران تك بیر نۆسخه حالینا سالینمیش، هز.اوْسمانین دؤورونده ایسه قۇران نۆسخهلری چوْخالدیلاراق مۆهوم ایسلام شهرلرینه گؤندریلمیشدیر.
