هارون یهیا

حضرت محمّد (س.آ.و.) اللهین ان سوْن حاق كیتابینی وحی ائتدیگی، گؤزل اخلاق و ایمانی ایله بۆتون اینسانلارا نۆمونه گؤندردیگی مۆبارك اینساندیر. مۆبارك پئیغمبریمیز صاحب اوْلدوغو گۆجلو ایمانی ایله اللهین اوْنا وئردیگی مسئولیتی ان گؤزل شكیلده یئرینه یئتیردی. اینسانلاری اللهین یوْلونا، هیدایته دعوت ائتدی. گؤزل اخلاقی ایله بۆتون اینانانلارا یوْلگؤسترن اوْلدو. دؤوروموزده ده پئیغمبریمیزین بۇ میثیلسیز اخلاقی و پروْبلئملر قارشیسینداكی عاغیللی داورانیشی عۆمومبشریلیگینی قوْرویور و اینسانلارا یوْل گؤستریر. مۆسلمانلارین وظیفه‌سی ایسه رسولوللاهین بۇ اۆستون خۆصوصیتلرینی بیلمك، اوْندان نۆمونه گؤتورمك و بۆتون بشریته چاتدیرماق، عینی زاماندا اوْنا بنزه‌مك، آخیرتده

اوْنونلا یاخین دوْست اوْلماق اۆچون هر جۆر سی گؤسترمكدیر.

پئیغمبریمیزین (س.آ.و.) گؤزل اخلاقی

پئیغمبریمیز (س.آ.و.) بۆتون عالملره نۆمونه اوْلان اوْلدوقجا گؤزل اخلاقا صاحب ایدی. اوْ، اطرافینداكیلاری دا بۇنا اساساً تربییلندیریر، اللهین راضی اوْلدوغونو بیلدیردیگی داورانیش طرزلرینی اوْنلارا خاتیرلادیر، قاداغان اوْلونانلاری دا نظرلرینه چاتدیریردی.

الله هز.محمّدین (س.آ.و.) نه قدر اۆستون بیر اخلاقا صاحب اوْلدوغونو آیه‌لرده بئله خبر وئریر:

«نۇن! آند اوْلسون قله‌مه و یازدیقلارینا كی، سن رببی‌نین نعمتی سایه‌سینده دیوانه دئییلسن! حقیقتن، سنی میننتسیز مۆكافات گؤزله‌ییر! شۆبهه‌سیز كی، سن بؤیوك بیر اخلاق اۆزرینده‌سن!» («قلم» سۇره‌سی، 68/1-4).

پئیغمبریمیز اؤزونون اۆستون اخلاقینی مۆسلمانلارا دا تؤوصیه‌ ائتمیشدیر. بۇ تؤوصیه‌لردن بعضیلرینی حدیسلرینده بئله بیلدیریر:

"سنه ظۆلم ائده‌نی باغیشلا. سندن كۆسه‌نین یانینا گئت، سنه پیسلیك ائدنه سن یاخشیلیق ائت، علئیهینه ده اوْلسا حاقی دئ" (كۆتوبی-سیتتئ، مۇهتاساری تئرجومئ و شرحی، پروْف. در. ایبراهیم جانان، 16-جێ جیلد، آكچاغ نشرلری، آنكارا، سه. 317).

"رببیم منه دوْققوز شئیی امر ائتدی: گیزلی حالدا دا، آچیق حالدا دا اللهدان قوْرخماغیمی؛ غضب و راضی اوْلدوغوم حاللاردا عدالتلی سؤز دئمه‌ییمی؛ یوْخسول اوْلدوقدا دا، وارلی اوْلدوقدا دا قناعت ائتمه‌ییمی؛ مندن آیریلان اینسانلا یاخین اوْلماغیمی؛ مندن اسیرگه‌ینه اسیرگه‌مه‌مه‌ییمی؛ منه ظۆلم ائده‌نی باغیشلاماغیمی؛ سۇسما حالیمین دۆشونمه اوْلماسینی، دانیشماغیمین ایسه ذكر اوْلماسینی؛ باخیشیمین عیبرت اوْلماسینی؛ دوْغرو و گؤزل اوْلانی امر ائتمه‌ییمی..." (كۆتوب-سیتتئ، مۇهتاساری تئرجومئ و شعرهی، پروْف. در. ایبراهیم جانان، 16-جێ جیلد، آكچاغ نشرلری، آنكارا، سه. 317).