اللها عبادت ائتمك معناسیز چؤمه‌لیب-قالخماقدان عبارت دئییل. هر تزیم نؤوعنون اؤز ایفاده تۇتومو، معناسی وار. اللریمیزی گؤیلره آچاندا عاجیزانه‌لیگیمیزی، اۇجا تانرییا همیشه مؤهتاج اوْلدوغوموزو، اوْندان دایم كؤمك دیله‌دیگیمیزی؛ اوْنون رحمی و قایغیكئشلیگینه اركله سێغیندیغیمیزی، اۆمید و توككولوموزو اوْنا باغلادیغیمیزی گؤستریریك.
دیگر رۆكتلرده: اوْنو دقتله دینله‌دیگیمیزی، خیدمتینده سؤزسوز حاضیر، امره مۆنتزیر اوْلماغیمیزی، اصلینده مۆبالیغه‌سیز اوْنا اؤزوموزو تسلیم ائده‌رك اؤنونده قۇل رۆتبه‌سینده ساندیغیمیزی نۆماییش ائتدیریریك.
چوْخلاری بۇ یازیلانلاری اوْخویوب، بۇرادا بیزه معلوم اوْلمایان، یئنی و تعجبلو نه وار كی؟ – دئیه‌رك، چیگین چكه‌جكلر. آنجاق
تعجبلوسو بۇدور كی، عالملری یارادانا ناماز دیلییله بۆتون یۇخاریداكیلاری ایظهار ائتدیكدن سوْنرا اوْنون تام (آبسوْلوت) كامیللیگی و مۆدریكلیگینی عملده اینكار ائتمه‌یه واش وۇرورلار. اللهین یاراتدیغی جانلی عالمین پروْقرامینا، بیتكی و جانلیلارین گئنئتیك فوْرموللارینا «دۆزه‌لیشلر» ائدیر، اوْنلاری اؤز مۆلاهیزه‌لری اساسیندا بۇ و یا دیگر شكیلده دیَیشدیریرلر.
مشهور رسسامین بیری‌نین (مثلا لئوْناردوْ داوینچی، رافائل و س.) اثرینی «تكمیللشدیرمك» نیتی ایله اوْنا علاوه‌لر ائدن رسساما نه ائدرلر؟ شۆبهه‌سیز اوْنو حبسخانا یا دلیخانایا گؤندررلر. بس داهی رسسامین ژانلی اثرلرینه «دۆزه‌لیشلر» ائدن نادان (لاكین اؤزلرینی عالیم سانان) اینسانلارا «گؤزون اۆسته قاشین وار» - دئین نییه تاپیلمیر؟
بۇ گۆنلرده گئنلری دیَیشدیریلمیش عرضاق محصوللاری‌نین آذربایجاندا ایستئهسالی و ساتیلماسینا ایجازه وئرن قانون لاییهه‌سی آرتیق رسمی اوْرقانلارا تقدیم اوْلونوب. شۆبهه‌سیز كی، بۇنو «به-به»له جمعیته قبول ائتدیرمه‌یه چالیشانلار دا تاپیلاجاق. لاكین بۇ چوْخ تهلوكه‌لی و خوْشاگلمز مثلاین آرتیق گۆنده‌مه چێخاریلماسینا باخمایاراق، اجتماعی مۆحیط بۇنو قریبه بیر سۆكوتلا قارشیلادی: هئچ كس جێققیرینی دا چێخارمادی، اوْ جۆمله‌دن یارادانی تانیدیقلارینی ادعا ائدن شخصلر ده. قافقاز مۆسلمانلاری ایداره‌سی بۇ مسئله‌یه هئچ بیر مۆناسیبت هله كی، بیلدیرمه‌ییب. ماراقلیدیر، گؤره‌سن تركیبینده دوْنوز گئنی اوْلان كارتوْف، یاخود قاز اتینی حالال سایماق اۆچون هانسی «قییاس» - اساسنامه‌لر - قوْنداریلاجاق؟
اؤلكه رهبرلیگی و خالقین كئشیگینده دۇرمالی اوْلان میللت وكیللری نَییسه بیزه هزم ائتدیرمك ایسته‌ینده: «قارداش تۆركییه ده بئله ائدیر...»، - دئییب بیزی ساكیتلشدیریرلر. اما بۇ آرقومئنت دئییل آخی؟! تۆركییه ایندی، ماشاللاه، ائرمه‌نیلرله حالای تۇتوب یاللی گئتمه‌یه حاضیرلاشیر - بۇندان بیزه نه؟
یاخود: «... بۆتون آوروْپا و آمئریكا بیرلشمیش شتاتلاری دا فیلان شئیی ائدیر» - دئمكله بیزی ده نالاییق یوْلا سسله‌مك دوْغرودورمو؟ اوْنلار صاباح اؤزلرینی بلكه پنجره‌دن آتاجاق؟ اوْنلار عمومیتله چوْخ قریبه اینسانلاردیر: تجاووزكارلا تجاووزه مروز قالان آراسیندا فرق قوْیمور، ملكلرین ایبلیسه توْلئرانت مۆناسیبت گؤسترمه‌سینی ایسته‌ییرلر. ناركوْمانلاری، قاتیللری، «قوْلوبوْی»لاری قێناماماغا، اوْنلارلا، عكسینه، نزاكتله داورانماغا دعوت ائدیرلر الله بنده‌لرینی...
اللهین بنده‌لری ایسه آرتیق كیم طرفیندن یارادیلدیغینی دئیه‌سن اۇنودوبلار. الینده مشل، باشیندا بۇینوزلو تاج اوْلان یئنی «آزادلیق و دئموْكراتییا» بۆتونه سجده ائدیرلر. بۇ هئچ ده تعجبلو دئییل. گئنی دیَیش-دۆیوش ائدیلمیش عرضاقلاری اینسانلارا یئدیرتمكله بۇ بۆتون كاهینلری هامینی جیسمن و رۇحن دیَیشدیریب اللهدان آییرماق و نهنگ قرب بۆتونون كؤله‌سینه چئویرمك نیتینده‌دیرلر.
بؤیوك صابیر: «میللت نئجه تاراج اوْلور اوْلسون - نه ایشیم وار...» یازاندا هئچ ده ایسلام علئیه‌داری اوْلماسینا گؤره دئمیردی بۇنو. اۆرفا اهلی‌نین نادانلیغینا اعتراض ائدیردی. عبادتلری بوْش و ظاهری، عمللری ایسه رحمانین ایستكلرینه ضد اوْلان كسلری اتهام ائدیردی.
بۇ اوْروجلوق آییندا تك آج قالماقلا كیفایتلنمه‌یین، ائی مۆسلمان قارداشلار. ایفتار سۆفره‌نیزه آخشام قوْیولاجاق الله نعمتلری‌نین حالاللیغینا ایندن بئله امین اوْلا بیله‌جكسینیزمی؟ بۇ نعمتلری وئرنه «...میننتداریق...» - دئینده بیر دۆشونون؛ بۇ نعمتلر آرتیق الله یاراتدیقلاری دئییل؛ بؤیوك بۆتون مصلحتی ایله جانیمیزا و قانیمیزا یئریدیلن یاد و ضررلی بیر پروْقرامدیر. احتیاطلی اوْلون كی، اوْروجونوز دا قبول اوْلونسون...
